title

The Iudicia Theodori

Overview: Please see the article (in progress) in Wikipedia.

Editions: Draft editions of all five versions are available:
     B = the Canones Basilienses
     C = the Canones Cottoniani
     D = the Capitula Dacheriana
     G = the Canones Gregorii
     U = the Paenitentiale Umbrense

The sigla used for the above editions are based on those established by the Körntgen–Kottje Editionsprojekt for the Corpus Christianorum, Series Latina, vol. 156, a project whose goal is to produce scholarly editions for all major early medieval penitentials:

Table 1: Manuscript sigla used for editions
Siglum Shelfmark
B5 Berlin, Staatsbibliothek Preußischer Kulturbesitz, Hamilton 132, fols 1–251
Ba2 Basel, Universitätsbibliothek, N. I 1 no. 3c
Br7 Brussels, Bibliothèque royale Albert 1er, MS 10127–44 (363)
Cb4 Cambridge, Corpus Christi College, MS 320, fols 117–70
K1 Cologne, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, Cod. 91
L11 London, British Library, Cotton Vespasian D. XV, fols 68–101
Le1 Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Vulc. 108/12
M14 Munich, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14780, fols 1–53
M17 Munich, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 22288, fols 1–81
Mc1 Monte Cassino, Archivio e Biblioteca dell’Abbazia, Cod. 372 (ext. 372 et 340; int. 553)
O2 Oxford, Bodleian Library, Bodley 311 (2122)
P5 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 1454
P6 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 1455
P7 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 1458, fols 64–87
P10 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 1603
P12 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 2123
P22 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 3182
P25 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 3842A
P26 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 3846
P27 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 3848B
P36 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 12021 (Sangerm. 121), fols 33r–356
P39 Paris, Bibliothèque nationale, Lat. 12445 (Sangerm. 366)
Pr1 Prague, Knihovna metropolitní kapituly, O. 83 (1668), fols 131–45
Sg1 St Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. 150, pp. 323–84
St2 Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, HB. VI. 109
St3 Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, HB. VI. 112, fols 1–124
V5 Vatican, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 485, fols 64–113
V6 Vatican, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 554, fols 1–4
Vs1 Vesoul, Bibliothèque municipale, Cod. 79 (73)
W7 Vienna, Österreichische Nationalbibliothek, Cod. Lat. 2195, fols 2v–46
W9 Vienna, Österreichische Nationalbibliothek, Cod. Lat. 2223
Wz2 Würzburg, Universitätsbibliothek, M.p.th.q.32, fols 1–24

Transcriptions: To view a transcription of the Paenitentiale Umbrense from Vienna, Österreichische Nationalbibliothek, Lat. 2195, fols 2v–46 (where it is combined with the Libellus responsionum in a 49-chapter work), click here. To view a transcription of the Canones Gregorii from Munich, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14780, fols 1–53 (where it is combined with the Libellus responsionum), click here. To view a transcription of the Canones Basilienses from Basel, Universitätsbibliothek, N. I 1 no. 3c click here.

Synoptic Edition: Table 2 presents all chapters from the Iudicia Theodori tradition (not including titles and capitulationes, nor the prologue or epilogue of the Paenitentiale Umbrense) arranged such that equivalent chapters in the five different versions are displayed horizontally accross five columns. Chapters that have no equivalent in the various versions but that nevertheless seem to share some similarity to other chapters are given (in small print) in the sixth and final column labeled Questionable. The vertical order of chapters follows the sequence of the Paenitentiale Umbrense. Chapters present in B, C, D or G but not used in the Paenitentiale Umbrense are in red boldface. Chapters or phrases found only in the Paenitentiale Umbrense, and chapters believed to be late additions to the four other versions (e.g. B128, C168–72, and D133–44), are in blue. Commentary inserted into the Paenitentiale Umbrense by the discipulus Umbrense are in blue italics.

Table 2: Synoptic edition of B, C, D, G, U
U B C D G Questionable
I.1› Si quis episcop‹us› aut aliquis ordinatus in consuetudine habuerit ebrietatis uitium, aut desinat aut deponatur. G40› Si quis episcopus aut diaconus aut aliqui ordinatus in consuetudinem uitium habet ebrietatis, aut desinat aut deponatur.
I.2› Si monachus pro ebrietate uomitum facit, XXX dies peniteat. G121b› Si monachus, XXX dies peniteat.
I.3› Si praesbiter aut diaconus pro ebrietate, XL dies peniteat; G121a› Si presbiter aut diaconus pro ebrietatem uomitum facit, XL dies peniteat.
I.4› si uero pro infirmitate aut quia longo tempore se abstinuerit et in consuetudine non erit ei multum bibere uel manducare, aut pro gaudio in natale domini aut in pascha aut pro alicuius sanctorum commemoratione faciebat et tunc plus non accipit quam decretum est a senioribus, nihil nocet. Si episcopus iuberit, non nocet illi nisi ipse similiter faciat. G122› Si presbiter aut diaconus uel monachus pro infirmitate aut longo tempore se abstinuerit, in consuetudinem non erat ei multum bibere aut manducare, et pre gaudium in natale domini aut in pascha aut per alicui‹u›s sanctorum commemoratione faciebat et tamen plus accipit quam decretum est a senioribus suis, nihil nocuit. Si episcopus iuberit, non nocuit illo nisi ipse similiter faciat.
I.5› Si fidelis laicus pro ebrietate uomitum facit, XV dies peniteat. G121c› Si laicus fidelis pro ebrietatem uomitum facit, XV dies peniteat.
I.6› Qui uero inebriatur contra domini interdictum, si uotum sanctitatis habuerit, VII dies in pane et aqua uel XX sine pinguidine peniteat; laici sine ceruisa.
I.7› Qui per nequitiam inebriat alium, XL dies peniteat.
I.8› Qui pro satietate uomitum facit, tribus diebus peniteat.
I.9› Si cum sacrificio commonionis, VII dies peniteat. Si infirmitatis causa, sine culpa est.
II.1› Si quis fornicauerit cum uirgine, I anno peniteat; si cum maritata, IIII annos: II integros, duos alios in XLmis IIIbus, et IIIbus diebus in ebdomata peniteat. D82› Si quis fornicauerit cum uirgine, uno anno peniteat; si cum maritata, III annis: I integrum, II alios XL dies peniteat.
II.2› Qui sepe cum masculo aut cum pecode fornicat, X annis ut peniteret iudicauit. C152a› Qui sepe cum pecode aut cum masculo peccat, X annos; G93b› ‹Qui sepe cum pecode aut cum masculo, XV annos peniteat› iudicauit.
C152b› quidam dicunt VII.
II.3Item aliud: qui cum pecoribus coierit, XV annos peniteat. G93a› Qui cum pecoribus coierit, XV annos peniteat.
II.4› Qui coierit cum masculo post XX annos, XV peniteat. G91b› Si coierit cum masculum post XV annos, XXV annos peniteat.
II.5› Si masculus cum masculo fornicat, X annos peniteat. G91a› Si cum masculum fornicat, X annis peniteat.
II.6a› Sodomite VII annos peniteant, B64b› Sodomitę VII; C161a› Sodomite autem VII annos peniteant; D153› Sodomite VII annis; G101a› Sodomite VII annos peniteant,
II.6b› et molles s‹icut› adultera. B64c› molles uno anno sicut mulier. C161b› mollis uero I annum sicut et mulier. D154› molles uno anno. G101b› et mollis uno anno sicut mulie adulteram VII annos peniteat.
II.7Item: hoc uirile scelus ‹semel› faciens IIII annos peniteat; si in consuetudine fuerit, ut Basilius dicit; si sine, XV, sustinens I annum, ut mulier. Si puer sit: primo IIbus annis; si iterat IIII.
II.8› Si in femoribus, uno anno uel III XLmas.
II.9› Si seipsum coinquinat, XL dies peniteat.
II.10› Qui concupiscit fornicar‹i› sed non potest, XL dies uel XX peniteat; si frequentauerit: si puer sit, XX dies uel uapuletur.
II.11› Pueri qui fornicantur inter seipsos, iudicauit ut uapulentur. C160› Pueros qui fornicationem faciunt inter semetipsos: ut uapulantur iudicant. G99› Pueris qui fornicationem faciunt inter semetipsos, iudicauit ut uapulentur.
II.12› Mulier cum muliere fornicando, III annos peniteat. C157› Si mulier cum muliere fornicauerit, III annos peniteat. G95› Si mulier cum muliere, III annos peniteat.
G96› Fornicatione sepe faciens VII annos peniteat; ali iudicat per consilium III annos peniteat.
II.13› Si sola cum seipsa coitum habet, sic peniteat. C158› Si mulier secum ipsa coitum habet, III annos peniteat. G97› Si mulier cum seipsa sola coitum habet, III annos peniteat.
II.14› Vna penite‹ntia› est uiduae et puellae; maiorem meruit quae uirum habet si fornicauerit. B30› Vna penitentia est uiduæ et puelle; maiorem meruit quę uirum habet si fornicationis crimen comiserit. C176› Penitentia est uidue et puellę; maiorem tamen meruit que uirum habet si fornicationem crimen commiserit. D27› Una penitentia est uidue et puelle; maiorem meruit que uirum habet si fornicationis cremin commisserit. G124› De penitentiam puelle et uidue una est; maiore meruit qui uirum habiit si fornicationis crimen habit admiserit.
II.15› Qui semen in os miserit, VII annos peniteat. Hoc pessimum malum alias ab eo iudicatum est: ut ambo usque in finem uitae peniteant uel XII anni‹s› uel (ut superius) VII. B103› Qui semen in os mittit, VII annis penitentiae. C159› Si semen per os mittat, III annos peniteat. G100› Si semen per os mittit, III annos peniteat. C31› Si semen per osculum fundit, XL dies peniteat. ‹G118b› Si semen per osculum mittit, XL dies peniteat.
II.16› Si cum matre quis fornicauerit, XV annos peniteat et numquam mutet nisi in dominicis diebus. Et hoc tam profanum incestum ab eo similiter alio modo dicitur: ut cum peregrinatione perenni VII annos peniteat. C153› Qui cum matre fornicauerit XII annos peniteat. G90› Si autem matrem fornicat, XII annos peniteat et numquam mutet nisi tantum in die dominicis.
II.17› Qui cum sorore fornicatur, XV annos peniteat, eo modo quo superius de matre dicitur. Sed et istud XII annos esse alias in canone confirmauit, unde non absorde XV annis ad matrem transeunt qui scribuntur. B98› Qui cum sorore fornicatur XIII annos peniteat. C154› Qui cum sorore fornicauerit similiter XII et numquam motat nisi dominico die. D64› Qui cum sorore fornicatur XIIII annis peniteat. G89› Si cum sorore fornicat, XV annos peniteat nisi die dominico tantum.
II.18› Qui sepe fornicauerit: primus canon iudicauit X ‹annos› peniteat; secundu‹s canon› VII annos penitere, sed pro infirmitate hominis per consilium dixerunt tres annos penitere. C151› Qui sepe fecerit fornicationem: primus canon iudicauit ut X annos; secundus VII iudicauit, sed infirmitate hominis et per consilium III annos peniteat. G92› Si quis sepe fecerit fornicationem: primus cannon iudicauit ut X annos peniteat; secundum cannon VII annos peniteat, sed pro infirmitate hominis et per consilium dixerunt III annos peniteat. G96› Fornicatione sepe faciens VII annos peniteat; ali iudicat per consilium III annos peniteat.
II.19› Si frat‹er› cum fratre naturali fornicauerit, per commixtionem carnis, XV annos ab omni carne absteneat.
II.20› Si mater cum filio suo paruulo fornicationem imitatur, III annos se absteneat a carne et diem unum ieiunet in ebdomata, id est usque ad uesperum.
II.21› Qui inludetur fornicaria cogitatione, peniteat usque dum cogitatio superetur.
II.22› Qui dilegit feminam mente, ueniam petat a deo. ‹Si dixerit›, id est de amore et amicitia, sed non est susceptus ab ea, VII dies peniteat.
III.1› Si quis laicus de monasterio monachum duxerit furtim, aut intret in monasterium deo seruire aut humanum subeat seruitium. D91› Laicus de monosterio monochum furtum disceserit, autem intret monosterium deo seruire aut humanum subitum. G192› Laicus de monasterium monachum furtum duxerit, ‹aut intret in monasterium deo seruiendum uel› humano subiaceat seruitio.
G193› Qui manducat, postea communicat, VII dies peniteat.
III.2a› Pecunia ecclesiis furata siue rapta reddatur quadruplum; B122a› Pecunia ecclesiastica furata siue rapta reddatur quadruplum; C60a› Pecunia aeclesiastica furata siue rapta reddatur quadruplum; D81a› Peconia aeclesie furata siue rapta reddatur quadruplum; G166› Pecunia ecclesiastica siue furata siue rapta reddatur quadruplum.
III.2b› saecularibus dupliciter. B122b› popularia dupliciter. C60b› popularia duplicit. D81b› populari dupliciter.
III.3a› Qui sepe furtum fecerit, VII annis penitentia eius est uel quomodo sacerdos iudicauerit, C203› Qui sepe furtum fecerit, III annos peniteat aut quomodo sacerdos iudicauerit. G94› Qui sepe fecerit furtum, VI peniteat eius aut quomodo iudicauit sacerdus.
III.3b› id ‹est iuxta quod› conponi possit quibus nocuit. D88› Qui homicidium uel furtum comiserit et non conposuit illis quibus nocuit, quando confessus fuerit æpiscopo uel presbitero peccata sua, debet illis aut propria reddere uel ponere. Si uero non habuerit substantiam unde conponere potest, uel nescierit quibus nocuit, penitentia plus augetur.
III.3c› Et qui furtum faciebat, penitentia ductus, semper debet reconciliare ei quem offendebat et restituere iuxta quod ei nocuit. Et multum breuiauit penitentia ‹eius›. Si uero noluerit aut non potest, constitutum tempus manet penitentia peromnia. G39› Si furtum faciebat, debit restituere et reconciliare cum illo quem o‹ff›endebat. Et multum preuiabit penitentiam eius. Si non uult aut pote est, constitutum tempus peniteat peromnia.
III.4› Et qui furat‹a e›de‹t›, tertiam partem pauperibus. Et qui thesaurizat superflua pro ignorantia, tribuat tertiam partem pauperibus.
III.5› Furatus consecrata, III annis peniteat sine pinguidine, et tunc communicet.
IV.1a› Si quis pro ultione propinqui homin‹e›m occiderit, penite‹a›t s‹icut› homicida VII uel X annos. B73a› Si quis pro ultione hominem occiderit, peniteat sicut homicida III annis. C130› Si quis pro ultione proximi hominem occiderit, peniteat sicut homicida, id est III annos. D157› Ulciscendo homicidia VI annis peniteat.
IV.1b› Si tamen reddere uult propinquis pecuniam aestimationis, leuior erit penite‹ntia›, id est demedio spatio. B73b› Si tamen conponere uult propinquis eius, leuior erit penitentia, id est dimedium spatium. C131› Si tamen conponere uult proximis eius, peniteat I annum et alterum demedium.
IV.2› Qui occiderit hominem pro uindicta fratris sui, III annis peniteat; in alio loco X annos dicitur peniteat; G111b› Qui occiderit per uindictam fratri sui, III annos peniteat.
IV.3› homicida autem X annos uel VII.
IV.4› Si laicus alterum occiderit odii meditatione: si non uult arma relinquere, peniteat VII annos, sine carne et uino III annos. B117a› Laicus alterum occidens in meditatione: si non uult, arma relinquat, peniteat VII annis sine carne et uino; C135› Si laicus alterum occiderit odii meditatione: si non uult arma relinquere, VII annos peniteat sine carne et uino; D80a› Si laicus alterum odi meditatione occiderit: si non uult arma relinquere, peniteat VII annis sine carne; G112a› Si laicus occidit alium meditatione: si non uult arma relinquere, VII annos peniteat, sine carne et uino III;
IV.5a› Si quis occiderit monachum uel clericum: arma relinquat et deo seruiat, uel VII annos peniteat — in iudicio episcopi est. B115› In iudicio episcopi est qui occiderit monachum uel clericum: arma relinquat uel VII annis peniteat. C137› Qui occidit monachum uel clericum in iudicio episcopis est: et arma relinquit et deo seruit, uel VII annos peniteat. D78› Qui occiderit monachum uel clericum, arma relinquat et deo seruiat, uel VII annis peniteat. G109› Qui occidit m‹o›nachum uel clericum in iuditio episcopi est: uel arma relinquat et deo seruiat, ‹uel› VII annos peniteat.
IV.5b› Qui autem episcopum uel praesbiterum occiderit, regis iudicium est de eo. B116› Qui occiderit episcopus aut presbiterum regi dimittendus est ad iudicandum. C138› Qui autem episcopum aut presbiterum occiderit regi demittendus est iudicare. D79› Qui autem episcopum uel presbiterum occiderit regi dimitendus est ad iuditium. G108› Qui episcopo aut presbitero occidi‹t› regi dimittendus est ad iudicandum.
IV.6a› Qui per iussionem domini sui occiderit hominem, XL diebus ieiunet. D95› Qui per iussionem domini sui occiderit hominem, dies XL ieiunat.
D96› Ante natalem domini nostri Iesu Christi Greci sera et Latini nona hora misas celebrant. G172› Item decreta maiorum: Ante natale domini nostri Iesu Christi Greci sera, Latina non‹a› hora missas cælebrabunt. XXIII.5› In illa die ante natale domini hora nona expleta missa id est in uigilia domini manducant Romani. Greci uero dicta uespera et missa cenant. ‹B70› In illa die ante natale domini hora nona expleta misa in uigilia domini manducant Romani. Greci uero uespere celebrato et misa cenant. ‹C38› In illa uero die ante natale domini hora nona expleta missa id est uigilia manducant Romani. Greci uero dicta uespera manducant et missa caenant. ‹D52› In illa die ante natale domini hora nona expleta id est uigilia domini manducant Romani. Greci dicto uespere missa canant.
IV.6b› Et qui occiderit hominem, ‹XL diebus absteneat se ab ecclesia; B45› Qui occiderit hominem, XL diebus abstineat se ab ecclesia. C134› Et qui occiderit hominem, XL diebus abstineat se ab eclesia. G110› Quo occideret hominem, XL dies absteneat se ab ecclesiam.
IV.6c› qui occiderit hominem› in publico bello, XL diebus. B74b› Similiter qui occiderit homine publico bello peniteat. C132› Qui occiderit hominem in puplico bello XL dies peniteat, quia iussio regis est. G113a› Si in proelio cum rege occiderit homine, XL dies peniteat.
IV.7a› Si per iram, III annos; si cassu, I annum. B117b› tribus annis super iram; si casu, I anno. C136› si pro iram, III annos; si caso, I annum peniteat. D80b› si per iram subitam, III annis; si autem cassu uel euentu, uno anno. G112b› si casum, I anno; si per ira, ‹III›.
G113a› Si in proelio cum rege occiderit homine, XL dies peniteat. IV.6c› qui occiderit hominem› in publico bello, XL diebus. ‹B74b› Similiter qui occiderit homine publico bello peniteat. ‹C132› Qui occiderit hominem in puplico bello XL dies peniteat, quia iussio regis est.
IV.7b› Si per poculum uel per artem aliquam, VII annos aut plus. C206› Si per populum aut per artem aliquam occidit quis hominem, VII annos peniteat aut plus. G113b› Si per poculum aut per artem aliquam, VII annos peniteat aut plus.
IV.7c› Si per rixa‹m›, X annos. G111a› Qui occiderit hominem per rixam, X annos peniteat.
V.1› Si quis ab hereticis ordinatus fuerit, iterum debet ordinar‹i› si inreprehensibilis fuerit; sin minus, deponi oportet. G26› Si quis ab eredicis ordinatus sit, iterum debit ordinari.
V.2› Si quis a catholica ecclesia ad heresim transierit et postea reuersus, non potest ordinari nisi post longam abstinentiam et pro magna necessitate. Hunc Innocentius papa nec post penitentiam clericum fieri canonum auctoritate adserit permitti. Ergo, si hoc Theodorus ait — ‘pro magna tantum necessitate’ (ut dicitur) — consultum permisit, qui numquam Romanorum decreta motari a se sepe iam dicebat uoluisse. G28› Si quis a chatholica ecclesie transierit ad eresim et postea reuersus, non pote est ordinari nisi pro magna necessitate aut post longa abstinentia.
V.3› Si quis contempserit Nicinae concilium et fecerit pascha cum Iudaeis XIIII luna, exterminabitur ab omni ecclesia, nisi penitentiam egerit ante mortem. G48a› Si quis contempserit Nicene concilium et f‹e›cerit pascha cum Iudeis in XIIIIa luna, extermina‹bitu›r ab omni ecclesie, nisi penitentiam egerit ante mortem.
V.4› Si orauerit cum illo quasi cum clerico catholico, septimana‹m› peniteat; si uero neglexerit, XL dies peniteat prima uice. G48b› Si autem orauerit cum illo et nescit, septimana peniteat; si autem neglexerit, XL dies peniteat in prima uice.
V.5› Si quis ortare uoluerit heresim eorum et non egerit penite‹ntiam›, similiter et ille exterminabitur, domino dicente: Qui mecum non est contra me est. G49› Si quis ortare uoluerit eresim eorum et non egerit penitentiam, et ipse similiter exterminabitur, domino dicente: Qui mecum non est contra me est.
V.6› Si quis baptizatur ab heretico qui recte trinitatem non cred‹i›derit, iterum baptizetur. Hoc Theodor‹um› dixis‹se› non credamus contra Nicinae concilium et senodi decreta, s‹icut› de Arreanis conuersis trinitatem non recte credentibus confirmatur. G27› Si quis baptizatus est ab eretico qui recte trinitatem non credidit, iterum baptizari.
V.7› Si quis dederit aut acciperit commonionem de manu heretici et nescit quod catholicam ecclesiam contradicit, postea intellegens anno integro peniteat. Si autem scit et neglexerit et postea penitentiam egerit, X annos; ‹alii iudicant VII›, et humani‹u›s V annos peniteat. G50› Si quis dederit aut acciperit communionem de manu eretici et nescit quia chatholica ecclesia contradicit, postea intellegit annum integrum peniteat. Si autem scit et intellegit et postea penitentia egerit, X annos peniteat; et alii iudicat VII, et humanius V annos peniteat.
V.8› Si quis permiserit hereticum missam suam caelebrare in ecclesia catholica et nescit, XL dies peniteat; si pro reuerentia eius, annum integrum peniteat; G51a› Si quis permiserit hereticum missam suam celebrare in ecclesia catholica et nescit, XL dies peniteat; si quis pro reuerentiam eius fecerit, annum integrum peniteat.
V.9› si pro dampnatione ecclesiae catholicae et consuetudine Romanorum, proiciatur ab ecclesia s‹icut› hereticus, nisi habeat penitentiam; si habuerit, X annos peniteat. G51b› Si pro damnatione ecclesie catholicæ et consuetudinem Romanorum, proitiatur ab ecclesiam sicut ereticus, nisi egerit penitentiam; si egerit, X annis peniteat.
V.10› Si recesserit ab ecclesia catholica in congregationem hereticorum et alios persuaderit et postea penitentiam egerit, XII annos peniteat: extra ecclesiam IIII, et VI inter auditores, et duos adhuc extra commonionem. De his in sinodo dicitur: decimo anno commonionem ‹sine oblatione› (siue oblationem) recipiant. G51c› Si recesserit ab ecclesia catholica in congregationem hereticorum, alius persuadit et postea penitentiam egerit, XII annos peniteat: IIII annos extra ecclesiam, et VI inter auditores, et II extra communionem.
V.11› Si episcopus iusserit aut abbas monacho suo pro hereticis mortuis missam cantare, non licet et non expedit oboedire ei. G52› Si quis episcopus aut abbas iuberit monacho suo pro eretitis mortuis missam cantare, non licet et non expetit ei obaudire.
V.12› Si praesbitero contigerit ubi missam cantauerit et alius recitauit nomina mortuorum et simul nominauit hereticos cum catholicis post missamque intellexerit, ebdomatam peniteat; si frequenter fecerit, annum integrum peniteat. G53a› Si presbitero contigerit ubi missam cantauerit et alius recitauerit nomina mortuorum et simul nominauit hereticum cum catholicis, et post missam intellegit, ebdomata peniteat. Si scit ‹et› intellegit: primo, XL dies peniteat; si frequenter fecerit, annum integrum peniteat.
V.13› Si quis autem pro morte heretici missam ordinauit et pro relegione sua reliquia‹s› sibi tenuerit quia multum ieiunauit, et nescit deferentiam catholicae fidei et postea intellexerit penitentiamque egerit, reliquias debet igni concremare et annum peniteat; si autem scit et neglexerit, penitentia commotus X annos peniteat. G53b› Si quis autem pro mortem heretici missam ordinauit et pro ‹r›elegione sibi reliquias tenuerit quia multum ieiunauit, et nescit differentiam catholicæ fidei et ‹quartadecimani› et postea intellexit, penitentiam egerit et reliquias igni congremaret et anno peniteat; si autem scit et neglegit, penitentiam commutus X annos peniteat.
V.14› Si quis a fide dei discesserit sine ulla necessitate et postea ex toto animo penitentiam accipit, inter audientes iuxta Nicini concilium III annis extra ecclesiam, et VII annos peniteat in ecclesia inter penitentes, et II annis adhuc extra communionem. G45› Si quis a fide domini discesserit sine ulla necessitate, postea ex toto animo penitentiam accipit, tres annos extra ecclesia, septem annos in ecclesia ‹inter penitentes et duos annos› extra communionem.
VI.1› Qui periurium facit in ecclesia XI annos peniteat; G188a› Qui periurium fecerit in ecclesiam XI annos peniteat.
VI.2› qui uero necessitate coactus sit, III XLmas. G188b› Qui uero per necessitatem coactus in quadragisima.
VI.3› Qui autem in manu hominis iurat, apud Grecos nihil est; C164› Si iurauerit quis in manu hominis, aput Grecos nihil est. G115a› Si iurauerit quasi in manu hominis, aput Gregos nihil est;
VI.4› si autem iurauerit in manu episcopi uel praesbiteri aut diaconi seu in altare siue in cruce consecrata et mentitus est, III annis peniteat; si uero in cruce non consecrata, I annum peniteat. C165› Si iurauerit in manu episcopis aut presbiteri seu diaconi uel in cruce consecrata, I annum. G115b› si uero iurauerit in manu episcopi aut presbiteri aut diaconi seu in altare et mentitus est, III annos peniteat.
C166› Si autem in altare aut in reliquiis seu euangelium, VII annos peniteat.
VI.5› Periuri III annis peniteant. B64a› Periures peniteant III annis. C167› Peiuræs autem peniteat III annos. D152› Periures III anis peniteat.
C168De ivramento. Sicut mentiri non potest qui non loquitur, sic periurare non potuerit qui iurare non appetit.
C169› Non est contra dei preceptum iurare; sed dum usum iurandi facimus, in periurii crimen incurrimus.
C170› Numquam ergo iuret qui periurare timet.
C171› Multi dum locuntur, iurare semper delectantur.
C172› Dum oporteat hoc tantum esse in ore: est est, non non. Amplius enim quam est a malo est.
VII.1› Qui multa mala fecerit — id est homicidium, adulterium cum muliere et cum pecode, et furtum — eat in monasterium et peniteat usque ad mortem. G98› Qui multa mala fecerit — id est ad homicidium, adulterium cum pecode, cum muliere, et furtum fecerit — penitentiam eius iudicauit ut in monasterium exiret et peniteret usque ad mortem.
VII.2› De pecunia quae in aliena prouincia ab hoste superato rapta fuerit, id est rege alio superato, tertia pars ad ecclesia‹m› tribuatur uel pauperibus et XL diebus agatur penitentia, quia iussio regis erat. B74a› De pecunia quæ in aliena prouincia ab hoste alterum superante rapitur, tertia pars ad ecclesiam tribuatur et XL diebus peniteat, quia iusio regis erat. C133› Similiter autem que in aliena prouincia ab hoste raptum fuerit pecuniam, tertia pars ad eclęsiam tribuatur. D102› Qui peconiam in predam duxerit, tersiam partem eroget et XL dies ieiunet. G154› De pecuniam que in aliena prouintia ab aste alterum regem superante rapta fuerant, et tercias pars ad ecclesiam retribuatur et XL dies peniteat, quia iussi regis erat. C132› Qui occiderit hominem in puplico bello XL dies peniteat, quia iussio regis est.
VII.3› Qui sanguinem aut semen biberit, III annis peniteat. C209› Qui sanguinem aut semen biberit, III annos peniteat.
VII.4› Malorum cogitationum indulgentia est si opere non impleantur nec consensu. B94› De indulgentia malarum cogitionum si opere non implentur. C163› De indulgentia malorum cogitationum si opere non implentur. D62› De indulgentia malarum cogitationum si opere non inplentur. G169› De indulgentia malorum cogitationum si opere non inpleantur.
VII.5Item: XII triduana pro anno pensanda Theodorus laudauit; de egris quoqu‹e› praetium uiri uel ancillae pro anno uel dimedium omnium quae possidet dare; et si quem fraudaret, reddere quadruplum, ut Christus iudicauit. Ista testimonia sunt de eo quod in praefatione diximus de libello Scottorum, in quo (et ut in ceteris) illa ‹aliquando inibi fortius firmauit de pessimis›, aliquando uero lenius, ut sibi uidebatur, modum inposuit pusillanimis.
VII.6a› Qui manducat carnem inmundam aut morticin‹am› delacerata a besteis, XL dies peniteat. C128› Qui manducat carnem inmundam aut a lupis seu uulpis occisam, XL dies peniteat. G147› Qui manducat carnem inmundam aut a uulbe consumpta, XL dies peniteat. D120a› Qui manducat morticinum XL dies ieiunat.
C129› Qui fraudem comedit et scit II XL peniteat; sin autem, XL diebus.
VII.6b› Si enim necessitas cogit famis, non nocet, quia aliud est legitimum, aliud quod necessitas cogit. D120b› Si eius necessitas egerit, nihil est.
VII.7› Si cassu quis inmunda manu cibum tangit uel canis uel pilax mus‹ue› aut animal inmundum qui sanguinem edit, nihil nocet. Et qui pro necessitate manducat animal quod inmundum uidetur uel auem uel bestiam, non nocet.
VII.8› Sorex si ceciderit in liquorem, tollatur inde et aspargatur aqua sancta, et sumatur si uiuens sit; si uero mortua, omnis liquor proiciatur foras nec homini detur et mundetur uas. C125› Si ceciderat surex in ceruisa, tollatur inde et spargatur aqua sancta; si mortua est, omne liquor proiciatur foras et mundatur uas. G146› Surrex si ceciderit in ceruisa, tollatur inde et spargitur aqua sancta; si mortua fuerit, omnem orem proiciatur foras et mundatur uas.
C126› Qui dederit liquorem in qua mus aut mustella mortus fuerit V dies peniteat.
VII.9Item alias: si multus sit cibus ille liquidus in quo mus mustellau‹e› inmersa moritur, purgetur et aspargetur aqua sancta, et sumatur si necessitas sit.
VII.10› Si aues stercorant in quemcumque liquorem, tollatur ab eo stercus, et sanctificatur aqua, et mundus erit cibus.
VII.11› Sanguinem inscius sorbere cum sa‹liua› non est peccatum. B63› Sanguinem sine uoluntate de dentibus libere non est peccatum. C186› Sanguinem sine uoluntate de dentibus nessciens non est peccatum. D148› Sanguinem sine uoluntate de dentibus non esse peccatum. G128› Sanguinem sine uoluntatem de dentibus si fuerit non est peccatum.
D149› Æpiscopus, presbiter, diaconus confiteri debet peccatum suum. G38b› Si quis uult confiteri peccata sua, episcopis aut presbiteris.
VII.12› Quod sanguine uel quocumque inmundo polluitur, si nescit qui manducat, nihil est; si autem scit, peniteat iuxta modum pollutionis.
VIII.1› Sacerdos si tangendo mulierem aut osculando coinquinabitur, XL diebus peniteat. B99› Sacerdos qui tangendo mulierem coinquinatus est, XL dies peniteat. C24› Sacerdos si tangedo mulierem coinquinatus est, XŁ diebus peniteat. ‹C150› Sacerdos si tangendo mulierem coinquinatus fuerit, XL diebus peniteat. D65› Sacerdus tangendo mulierem coinquinatus XL diebus peniteat.
VIII.2› Praesbiter si osculatus est feminam per desiderium, XX dies peniteat. C30› Presbiter si osculatus est feminam per desiderium, XX dies peniteat. G118a› Si osculatus est presbiter per desiderium feminam, XX dies.
C31› Si semen per osculum fundit, XL dies peniteat. G118b› Si semen per osculum mittit, XL dies peniteat. II.15› Qui semen in os miserit, VII annos peniteat. Hoc pessimum malum alias ab eo iudicatum est: ut ambo usque in finem uitae peniteant uel XII anni‹s› uel (ut superius) VII.B103› Qui semen in os mittit, VII annis penitentiae. ‹C159› Si semen per os mittat, III annos peniteat. ‹G100› Si semen per os mittit, III annos peniteat.
VIII.3› Praesbiter quoqu‹e› si per cogitationem semen funderit, ebdomatam ieiunet. C25› Presbiter si per cogitationem semen fundit, ebdomadam ieiunat. G118c› Si per cogitationem presbiter semen fundit, ebdomata ieiunent.
VIII.4› Si tangit manu, III ebdomadas ieiunet. C26› Si tangit manu cum manu, III ebdomodas peniteat. G118d› Et si tangit manu cum manu, III ebdomatas peniteat.
VIII.5› Si quis praesbiter penitentiam morientibus abnegauerit, reus erit animarum, quia dominus dicit: Quacumque die conuersus fuerit peccator, uita uiuit et non morietur. Vera enim conuersio in ultimo tempore potest esse, quia dominus non solum temporis sed et cordis inspector est, sicut latro in hora ultima confessione unius momenti meruit esse in paradiso. G37› Si quis penitentiam abnegit morientibus et presbiter, reus erit animarum, quia dominus dicit: Quecumque die peccator conuersus fuerit u‹i›t‹a› uiuet et non morietur. Vera conuersio in ultimis temporibus ‹pote est esse, quia dominus non solum temporibus› inspector e‹st› sed cordis, sicut latro in ora ultima confessione unius momenti meruit esse in paradiso.
VIII.6a› Monachus uero B93› Monachus fornicationem faciens, VII annos peniteat. C162› Si monachus fornicationem faciens, VII annos peniteat. D33› Monachus fornicatus fuerit, VI annis peniteat. G88› Monachum fornicationem fornicat, VII annos peniteat.
VIII.6b› uel sacra uirgo fornicationem faciens, VII annos peniteat. D87› Sacramento uirgo fornicans, VII annis peniteat.
VIII.7› Qui sepe per uiolentiam cogitationis semen funderit, peniteat XX dies. C27› Si quis sepe per uiolentiam cogitationis semen funderit, XX dies peniteat. G119a› Si quis sepe per uiolentiam cogitationi semen fundit, XX dies peniteat.
VIII.8› Qui semen dormiens in ecclesia fund‹erit›, III dies ieiunet. C210› Si semen in eclesia fundit per dormitationem, III dies peniteat.
VIII.9› Si excitat ipse: primo XX dies; iterans XL dies peniteat; si plus, addantur ieiunia. C28› Si semem excitauit: primo uice XX dies; si secuda, XL dies; si plus, addatur geiunia. G119b› Si semen excitauit: prima uice XX dies peniteat; si secunda, XL dies; si plus, addatur ieiunia.
VIII.10› Si in femoribus, I annum ‹uel› III XLmas.
VIII.11› Qui seipsum coinquinat, XL dies peniteat: si puer sit, XX dies uel uapuletur; si cum ordine, III XLmas, uel annum si frequentauerit.
VIII.12› Si quis renuntiauerit saeculo, postea reuersus in saecularem habitum: si monachus esset et post haec penitentiam egerit, X annos peniteat; post primum triennium si probatus fuerit in omni penitentia, in lacrimis et orationibus, human‹i›us circa eum episcopus potest facere. G46a› Si quis renuntiauit seculum, postea reuersus in secularem habitum: si monachum essit et postea penitentiam egerit, X annos peniteat; post primum triennium si probatus fuerit in omnia penitentia lacrimis in ‹orationibus, humanius circa eum› episcopus pote est facere.
VIII.13› Si monachus non esset quando recessit ab ecclesia, VII annos peniteat. G46b› Si monachus non fuerit quando recessit ab ecclesia, VII annos peniteat.
VIII.14a› Basilius iudicauit puero licentiam nubere ant‹e› XVI annos si se abstinere non potuisset, quamuis monachus ante fuisset: C109a› Basilius iudicauit puero licentiam nubere ante XVI annos si se abstinere non potuisset, quamuis monachus ante fuisset: D171› Bassilius iudicauit pueris liquentiam nubere ante XVI annos si abstinere non potuerit, quamuis monachi fuissent. G171a› Basilius iudicauit ligentiam puerum ante XVI annum si se abstinere non potuisse, quamuis monachus ante fuisset:
VIII.14b› ‹et› inter bigam‹o›s et uno anno peniteat. C109b› inter bigamus esse uno anno peniteat. G171b› ut inter pigamos esse I annum peniteat.
IX.1a› Episcopi, praesbiteri uel diaconi fornicationem facientes degradari debent et penitere iudicio episcopi; tamen communicent:
IX.1b› de gradu perdito penitentia mortua est, anima uiuit. B97› De gradu perdita penitentia mortua est, anima uiuit. C213› De grando perdito penitentia est, anima uiuit. G167› De grado perdito penitentia mortua est, anima uiuit.
C214› Si conuersus fuerit et omnem malum fecit, III annos peniteat sine armis et sine uxore, sine uino et carne in totis tribus annis, et deo seruiat.
IX.2› Si quis postquam se uouerit deo saecularem habitum acciperit, iterum ad aliquem gradum accedere omnino non debet, G47› Si quis postquam se uouerit deo secularem habitum acciperit, iterum ad alium gradum accedere omnino non debit.
IX.3› nec mulier meruit uelari — multo magis ut non dominaret in ecclesia. G42b› Nec mulier meruit uelari — multo magis ut non dominaretur in ecclesia.
IX.4› Si quis praesbiter aut diaconus uxorem extraneam duxerit in conscientia populi, deponatur. G120a› Si quis presbiter aut diaconus duxerit uxorem extraniam in conscientiam populi, deponatur.
IX.5› Si adulterium perpetrauerit cum illa et in conscientia deuenit populis, proiciatur extra ecclesia‹m› et peniteat inter laicos quamdiu uixerit. G120b› Si adulterium perpetrauit cum illa, in conscientia deuenit populi, et proiciatur extra ecclesiam et peniteat inter laicos quamdiu uixerit.
IX.6› Si quis concubinam haberet, non debet ordinari. G29› Si quis concupinam habebant, non debet ordinari.
G30› Si quis clericus peruenerit ad ‹in›firmum paganum, melius est baptizari eum in nomine trinitatis cum aqua signata.
IX.7› Quicumque enim praesbiter in propria prouincia aut in aliena uel ubicumque inuentus fuerit commendatum sibi infirmum baptizare nolle, uel pro intentione itineris, et sic sine baptismo moritur, deponatur. D126› Presbiter si uiam ambulauerit et occurrens mulier rogans eum filium suum et infirmum baptizari, et ipse pro iteneris sui festinatione neglexerit. Quicumque enim prespiter — in prouincia sua propria aut in aliena uel ubicumque inuenta fuerit — qui cummendatum sibi infirmum non uult baptizare et sic sine baptizmo morietur, deponatur.
IX.8› Similiter autem qui occiderit hominem seu fornicationem fecit deponatur. D127› Similiter autem si hominem occiderit aut fornicationem fecerit, deponatur.
IX.9› Puerum monasterii non licet ordinari ante XXV annos. B86b› Puerum monasterio ante XXV annum non licet ordinare. C195› Puerum monasterium ante XXV annos non licet ordinare. D162› Pueros monosteri ante XXV annos ordinare non licet. G36› Puerum non licet ordinari ‹ante› XXV annum.
B86c› Infantes monasterii XIIII annos carnem manducent. C196› Infantes monasterii ante XIIII anno carnem manducant. D57› Infantes monosteri XIIII annis carnem manducant.
IX.10› Si quis ‹u›iduam accipit ante baptismum uel post baptismum, non potest ordinari, sicut bigami. D131› Qui duxerit uiduam in uxorem sibi, uel post baptismum siue ante baptismum, non potest esse presbiter. G35› Si uiduam acciperit ante baptismum, post baptismum, non pote est ordinare, sicut pigami.
D132› Non commonicat uir cum uxorem adultera. Similiter et uxor cum adultero uiro non ineat pacem commonis.
D133› Si quis aepiscopus uel prespiter sanctam paschæ diem ante noctium celebrare, deponatur.
D134› Si quis aepiscopus uel prespiter sanctam pasche fracta oblatione non commonicauerit, dicat rationabilem causam; sin aliud deponatur.
D135› Omnes oblationes fideles qui ingrediuntur æclesiam ad sanctam oblationem non presumauerint nec percipiunt sacrificium conuenit priuari commonione.
D136› Aepiscopus non exeat ad aliam paruchiam et suam relinquat, nisi aepiscoporum multorum iudicio et maxime supplicatione perficiat.
D137a› Eunuchus si per insidias hominem factus est, uel si in persecutione eius ambutata sunt uirilia, uel si ita factus est natus, dignus fiat aepiscopus si postea probatus fuerit.
D137b› Si quis ambutauerit semetipso uirilia, omnino non potest esse clericus.
D138› Si quis post gradum ambutauerit uirilia, omnino damnetur.
D139› Si quis semetipsum absciderit VII uel X uel XV annis peniteat.
D140› Æpiscopus aut presbiter aut diacono qui in fornicatione aut in periurio aut in furto captus est deponatur; non ‹tamen› commonione priuetur. Dicit scriptura: Non uindicat deus biis in unum.
D141› Non ministrat iterum qui deponat semetipsum.
D142› Nullus per peconiam obtineat gradum; sin autem et ipse, ordinatur eius omnibus modis a commonione proicientur.
D143› Bis in uno anno concilia aepiscoporum fiant, ‹primo› quinta septimana post penticosten, secundo XII mensis, id est octauo octimbris iuxta Romanos.
D144› Qui carnes inmundas iudicauerint et olera que cum carne coctabuntur, cessare oportet a ministerio.
IX.11› Si quis baptizat per temeritatem non ordinatus, abiciendus est ab ecclesia et numquam ordinetur. G32› Si quis per timeritate baptizat non ordinatus, hodio abitiendus est.
IX.12› Si quis ordinatus est per ignorantiam antequam baptizatus, debent baptizari qui ab illo gentili baptizati fuerint, et ipse non ordinetur. Hoc iterum a Romano pontifice sedis apostolicae aliter iudicatum est esse: adseritur ita ut non homo qui baptizat — licet sit paganus — sed spiritus dei subministret gratiam baptismi. Sed et illud de praesbitero pagano qui se baptizatum aestimat fidem catholicam operibus tenens aliter quoqu‹e› iudicatum (alia‹s› haec iudicia habent), id est ut baptizetur et ordinetur. G23› Si quis ordinatus sit per ignorantiam antequam baptizatus, debent baptizari quia ab illo gentili baptizati fuerint, et ipse non ordinetur.
X.1› Qui bis ignorantes baptizati sunt, non indigent pro eo penitere nisi quod secundum canones non possunt ordinari nisi magna aliqua necessitas cogat. B12› Qui bis baptizati sunt ignorantes, non indigent pro eo penitentiam; sed secundum non possunt ordinari nisi pro magna necessitate. C65› Qui bis baptitzati sunt ignorantes, non indient pro eo penitentia nisi quod secundum canones non possunt ordinare nisi pro magna necessitate. D11a› Qui bis baptisati sunt ignorantes, non indigent penitentiam nisi quia secundum canones non possunt ordinari nisi pro magna necessitate. G24› Qui bis baptizati sunt ignorantes, non indiget pro eo penitentiam nisi quod secundum canones non possunt ordinare nisi pro magno necessitate.
X.2a› Qui autem non ignari iterum baptizati sunt, quasi iterum Christum crucifixerint, penitea‹n›t VII annos: IIII ‹feria› et VI feria et in IIIbus XLmis si pro uitio aliquo fuerit; B13a› Qui autem non ignorari baptizati sunt iterum, quasi Christum iterato crucifixerunt, penitentim VII annis: IIII et VI feria et tribus XL si pro uitio aliquo; C66a› Qui autem non ignari iterum baptizati sunt, quasi iterum Christum crucifixerunt, peniteant VII annos: IIII feria et VI feria et III XL si pro uitio aliquo; D11b› Qui autem non ignorant, quasi iterum Christum crucifixerunt, peniteant VII annis: IIII feria et VI feria et III XŁmis. G33a› Qui autem non ignoranti iterum baptizati sunt, quasi iterum Christum crucifixerunt, peniteant VII annis: quarta et sexta feria in tribus quadragisimis si pro uitio alico;
X.2b› si autem pro munditia licitum putauerint, III annis sic penitea‹n›t. B13b› si autem pro munditia si licitum putauerint, tribus annis. C66b› si autem munditia licitum putauerint, III annos peniteat. G33b› si autem pro munditicia licitum putauerint, tres annos peniteant.
XI.1› Qui operantur die dominico: eos Greci prima uice arguunt; secunda tollunt aliquid ab eis; tertia uice partem tertiam de rebus, aut uapulant, uel VII diebus penitea‹n›t. B15› Operantes uero die dominico: Greci prima uice arguunt; secunda tollunt aliquid; tertia uice tertiam partem de rebus et uapulant, uel VII diebus peniteant. C73› Qui operantur die dominico: Greci prima uice arguant; secunda tollent aliquid; tertia uice tertiam partem de rebus et uapulant, uel VII dies peniteant. D14› Qui operantur in die dominico: Greci prima uice arguunt; II tollant aliquid; III uice tersiam partem de rebus, et uapulant, uel VII diebus peniteant. G55b› Qui operantur in die dominico: Greci ‹prima› uicæ arguunt; secunda tollent aliquid; tertia uice tercia partem de rebus et uabulabunt, uel VII dies peniteant.
XI.2› Si quis autem in dominica die pro negligentia ieiunauerit, ebdomatam totam debet abstinere; si secundo XX dies peniteat; si postea XL dies. G57› Si quis autem in domin‹i›co die per neglegentiam ieiunauit, ebdomatam totam debet abstenire; si secunda XX dies peniteat; si postea XŁa dies.
XI.3› Si pro dampnatione diei ieiunauerit, s‹icut› Iudeus, abhominabitur ab omnibus ecclesiis catholicis. G58› Si per damnatione diei ieiunauerit, sicut Iudeus, abominabitur ab omnibus ecclesiis catholicis sicut Iudeus.
XI.4› Si autem contempserit indictum ieiunium in ecclesia et contra decreta seniorum fecerit: sine XLma, XL dies peniteat; si autem in XLma, annum peniteat. G60a› Si quis contempserit indictum ieiunium in ecclesiam et contra decretum seniorum fecerit: sine quadragisima, XL dies peniteat; si autem in quadragisima, annum integrum peniteat.
XI.5› Si frequenter fecerit et in consuetudine erit ei, exterminabitur ab ecclesia, domino dicente: Qui scandalizauerit unum de pusillis istis qui in me credunt, et reliqua. G60b› Si frequenter fecerit et consuetudinem erit ei, exterminabitur ab ecclesiam, domino dicente: Si qui scandalizauit unum, et cætera.
XII.1› Greci omni dominico communicant, clerici et laici; et qui tribus dominicis non communicauerint excommunicantur s‹icut› canones habent. B26› Greci omni die dominico commonicant, clerici et laici; et qui tribus dominicis diebus non commonicauerint excommonicantur sicut canones habent. C49› Greci omni dominico die communicant, clerici et laici; et qui tribus dominicis non communicauerit excommunicantur sicut et canones habent. D25a› Greci omni dominica die commonicant, siue cleri siue laici; et qui tribus dominicis non commonicauerit excommonicetur. G59a› Greci omne die domin‹i›co communicant, clerici et laici; et qui tribus dominicorum diebus non communicauerit excommunicantur sicut canones habent.
XII.2› Romani similiter communicant qui uolunt; qui autem noluerint non excommunicantur. B27› Romani omni dominico commonicant qui uolunt; qui autem uoluerint non excommonicantur. C50a› Romani similiter communicant qui uolunt; qui autem noluerint non excommunicantur. D25b› Romani similiter commonicant qui uolunt; qui autem noluerint excommonicentur. G59b› Romani similiter communicant qui uolunt; qui autem nolunt non excommunicantur.
XII.3› Greci et Romani IIIbus diebus abstinent se a mulieribus ante panes propositionis, s‹icut› in lege scriptum est. B28› Greci et Romani tribus diebus abstinent se a mulieribus (sicut in lege scriptum est) ante panes praepositionis. C108› Greci et Romani III diebus abstineant se a mulieribus (sicut in lege scriptum est) ante panes propositiones.
XII.4› Penitentes secundum canones non debent communicare ante consummationem penitentiae. Nos autem pro misericordia post annum uel menses sex licentiam damus. B29› Penitentes secundum canones non debent commonicare ante consummationem penitentiæ. Nos autem pro misericordia post annum uel VI menses licentiam damus. C51› Penitentes secundum canones non debet communicare ante consummationem penitentem. Theodorus uero iudicauit post annum uel VI mensæs licentiam dari. D26› Penitentes autem secundum canones non debent cummunicare ante consummationem pænitentiæ. Theodorus dicit: nos autem per misericordiam post annum uel sex menses liquentiam damus. G123› Penitentes non debent secundum canones communicare ante consummatione penitentie. Theodoru‹s› autem pro misericordie post annum uel post sex menses licentiam dare iussit. D115d› ‹...› nec com ‹...› post tempus sex mensium.
XII.5› Qui acciperit sacrificium post cibum, VII diebus peniteat; ‹in iudicio episcopi est (locis hoc in quibusdam non additur ‘esse in iudicio episcopi’›). B114› Qui acciperit sacrificium post cibum VII diebus peniteat. C47› Qui acciperit sacrifitium post cibum VII dies peniteat. D77› Qui acciperit sacrificium post cibum, VII diebus; in iudicio episcoporum. B115› In iudicio episcopi est qui occiderit monachum uel clericum: arma relinquat uel VII annis peniteat.
XII.6› Omne sacrificium sordida uetustate corruptum igni conburendum est. B87› Omne sacrificium sordidum uel uetustate perditum igni conburendum est. C46› Omne sacrificium sordido uel uetustata perditum igne conburendum est.
XII.7› Confessio autem deo soli ut agatur licebit si necesse est (et hoc ‘necessarium’ in quibusdam codicibus non est). B88› Conuersionem suam deo soli, si necesse est, licebit agere. C192› Confessionem suam deo solo, si necesse est, licebit agere. D58› Confessio deo soli, si necesse est, agi licet. ‹D150› Confessio deo soli, si necesse est, agi licet. G38a› Confessionem suam deo soli, si necesse est, licebit agere.
D59› Gentiles mortui de locis sanctorum eicienti sunt.
XII.8› Qui sacrificium perdit feris uel a‹u›ibus deuorandum: si cassu, III ebdomatas ieiunet; si neglegens III XLmas.
XIII.1› Romani reconciliant hominem intra absidem, Greci autem nolunt. B126› Romani reconciliant hominem in absidam, Greci uero nolunt.
XIII.2› Reconciliatio penitenti‹u›m in cena domini tantum est ab episcop‹is›, et consummata penitentia. B75a› Reconciliatio penitentiæ in cena domini tantum est ab episcopo. C190› Reconciliatio penitentie in cena domini tantum est ab episcopis.
XIII.3› Si uero episcop‹i›s difficile sit, praesbitero potest necessitatis causa praebere potestatem ut impleat. B75b› Difficile sit, presbitero licentiam prebere potest necessitatis causa ut impleat. C191› Si uero episcopus dificile sit, presbiter potest si necessitas causa prebere potestatem ut inpleat.
XIII.4Reconciliatio ideo in hac prouincia publice statuta non est, quia ‹et› publica penitentia non est.
XIV.1› In primo coniugio praesbiter debet missam agere et benedicere ambos, et postea absteneant se ab ecclesia XXX diebus; quibus peractis peniteant XL diebus et uacent orationi, et postea communicent cum oblatione. B34b› In primo coniugio presbiter debet misam agere et benedicere ambos, et abstineant se postea ab ecclesia XXX diebus et uacent orationibus, et commonicant postea cum oblationibus. C78› In primo coniugio debet pręsbiter missas agere et benedicere ambos, et postea apstineant se ab ecclesia XXX dies et uacent orationes, et postea communicent cum oblatione. D34› In primo coiugio debet presbiter missam agere et benedicere ambos, et postea abstineant se ab æclesia XXX diebus; quibus peractis peniteant XL diebus et uaceant orationi, et postea commonicant com oblatione. G62› In primo coniugio presbiter debit missam agere et benedicere et ambos, et post‹e›a abstineat se ab ecclesiam XXX dies; quibus peractis peniteat XL dies et uacent orationis, et postea communicent cum oblatione.
XIV.2› Digamus peniteat I annum: IIII et VI feria et in IIIbus XLmis abstineat se a carnibus; non dimittat tamen uxorem. B33› Dagamus penitens uno anno: IIII feria et sexta et III XLmis abstineat se a carnibus; non demittat uxorem. C177› Bigamus peniteat I annum: IIII feria et VI feria et in IIIbus XLmis abstineat se a carnibus; non dimittat tunc uxorem. D31› Digamus peniteant I anno: IIII feria et VI feria et in XLmis III abstineant se a carnibus; non ‹dimittat tamen uxorem. G85› Bigamus peniteat unum annum: IIII et VI feria, in tribus quadragisimis abstineat se a carnibus; et non dimittat uxorem tamen. ‹G177a› ‹D›igamus I annum peniteat.
XIV.3› Trigamus et supra — id est in quarto aut V uel plus — VII annos: IIII feria et VI et in IIIbus XLmis abstineant se a carnibus; non separantur tamen. Basilius hoc iudicauit; in canone autem IIII annos. B34a› Trigamus uel supra — id est in IIII uel V uel plus — VII annis: IIII et VI feria et in tribus XLmis abstineat a carnibus; non separantur tamen. Bassilius iudicauit; in canone autem IIII annis. C178› Trigamus et supra — id est in IIII uel V uel plus — VII annos: IIII feria et VI feria et in tribus XLmis abstineat se a carne; non seperantur tamen. Basilius hoc iudicauit; in canone autem IIII annos. D32› Bigamus ut supra — id est in IIII et VI uel plus — VII annis peniteat›: IIII feria et VI feria et in III XLmis ‹abstineat se a carnibus; non seperantur tamen›. G177b› ‹Trigamus VII annos peniteat.›
XIV.4› Si quis uir uxorem suam inueniret adulteram et noluit demittere eam sed in matrimonio suo adhuc habere, annis II peniteat: II dies in ebdomata et ieiunia relegionis, aut quandiu ipsa peniteat absteneat se a matrimonio eius quia adulterium perpetrauit illa. G68› Si quis uir uxorem suam inuenerit adulteratam et non uul‹t› dimitere eam sed in matrimonio suo habere eam, annos duos peniteat et ieiunias repleciones, aut quamdiu ipse penitet abstineat se a matrimonium eius qui adulterium illa perpetrauerat.
XIV.5› Si quis maritus aut mulier uotum habens uirginitatis iungitur matrimonio, non demittat illud sed peniteat III annis. B38› Si quis maritus (uel si qua mulier) uotum habens uirginitatis adiungitur uxori postea, non demittit uxorem; peniteat annis IIII. C88› Si quis maritus (uel si qua mulier) uotum habens uirginitatis adiungitur uxori postea, non dimittat eam sed III annos peniteat. D37› Si quis maritus (aut si qua mulier) uotum domino habet uirginitatis, adiungitur uxori postea, non dimitat uxorem sed peneteat III annis. G63› Si quis maritus (uel si qua mulier) uotum habens uirginitatis adiungitur uxoris postea, non demittat uxorem sed tres annos peniteat.
XIV.6› Vota stulta et inportabilia frangenda sunt. B36b› Vota stulta frangenda sunt et inportabilia. C202› quia uota stulta frangenda sunt et inportabilia. D38› Vota stulta frangenda sunt et inportabilia. G64› Sic uota et instulta et inportabilia fragenda sunt.
XIV.7› Mulieri non licet uotum uouere sine consensu uiri; sed etsi uouerit, dimitti potest et peniteat iudicio sacerdotis. B37› Mulieri non licet uotum uouere sine licentia uiri sui; si uouerit, nihil est. C89› Mulieri non licet uotum uouere sine licentia uiri; sed si uoluerit, dimittere potest. D39› Mulier non debet uotum uouere sine licentia uiri sui; sed si uouerit, dimiti potest. G69› Mulieri non est licitum uotum uouere sine licentia uiri; si uouerit, dimitendi potest.
XIV.8› Qui demiserit uxorem suam alteri coniungens se, VII annos cum tribulatione peniteat, uel XV leuius. D107› Qui dimiserit uxorem suam alteri coiugens VII annos peniteat.
XIV.9› Qui maculat uxorem proximi sui, III annos absque uxore propria ieiunet: in ebdomata II dies et III XLmas.
XIV.10› Si uirgo sit, I annum peniteat sine carne uinoque et medone.
XIV.11› Si puellam dei maculauerit, III annis peniteat, sicut supra diximus, licet pariat an non pariat filium ex ea.
XIV.12› Si ancilla eius sit, liberet eam et sex menses ieiunet.
XIV.13› Si ab aliquo sua discesserit uxor, I annum peniteat ipsa si inpolluta reuertitur ad eum; ceterum IIIbus. Ipse I si aliam duxerit.
XIV.14› Mulier adultera VII annos peniteat. Et de hoc in canone eodem modo dicitur:
XIV.15a› Mulier quae se more fornicationis adulterio coniuncxerit, III annis peniteat, sicut fornicator. D85› Mulier que se fornicationis amore ad alteram coniuncserit VII annis peniteat.
XIV.15b› Sic et illa qu‹ae› semen uiri sui in cibo miscens, ut inde plus amoris accipiat, peniteat. D86› Sic et alia que semen uiri sui miscens cibo ut inde plus eius amore suscipiet.
XIV.16› Uxor quae sanguinem uiri sui pro remedio gustauerit XL dies (plus minusu‹e›) ieiunet. G190› Mulier qui sanguinem uiri sui pro remedio gustauerit XL (‹uel› plus, minus) ieiunet dies.
XIV.17› Mulieres autem menstruo tempore non intrent in ecclesia‹m› neque communicent, nec sanctaemoniales nec laicae; si praesumant, IIIbus ebdomatibus ieiunant. B43a› Mulieres menstruo tempore non intrent ecclesiam nec commonicent, nec sanctimoniales nec laice; si presumant, III ebdomadibus peniteant. C105› Mulieres menstruo tempore non intrent in ęcclesiam neque communicent, nec sanctęmoniales nec laice; si autem presumant, III ebdomodas ieiunant. D42a› Mulieres monstruo tempore non intrent aeclesiam neque commonicent, nec sanctemoniales nec laice; si presumant, III ebdomadibus peniteant. G125› Mulieres menstruo tempore non intrent in ecclesiam neque communicet, nec sanctimoniales nec laici; si presumat, III ebdomatas peniteat.
XIV.18› Similiter peniteat quae intrat in ecclesiam ante mundum sanguinem post partum, id est XL diebus. B43b› Similiter peniteant quæ intrant ecclesiam ante mundum sanguinem post partum, id est XL diebus. C106› Similiter peniteat qui intrat in ecclesia ante mundum sanguinem post partum, id est diebus. D42b› Similiter peniteant que intrant æclesiam ante mundum sanguinem post partum, id est XL diebus. G126a› Similiter peniteant qui intrant ecclesiam ante mundum sanguinem post partum, id est dies XL.
XIV.19› Qui autem nuberit his temporibus XX dies peniteat. B43c› Qui nubserit his temporibus XX dies peniteat. C107› Qui nuberit isdem temporibus XXX diebus peniteat. G126b› Qui nuberit his diebus XXX dies peniteat.
XIV.20› Qui nub‹i›t dominico petat a deo indulgentiam, et I uel II seu IIIbus ‹diebus› peniteat. B43d› Qui nupserit dominico die petat a deo indulgentiam, et uno die uel V uel III diebus peniteat. C76› Qui autem nuberit die dominico petat a deo ueniam, et duo uel III dies peniteat. G127› Qui nuberit die dominico petat a deo qui indulgentiam, et I uel II et III dies peniteat.
XIV.21› Si uir cum uxore sua retro nupserit, XL diebus peniteat primo. ‹XIV.22› Si in tergo nupserit, penitere debet quasi ille qui cum animalibus. C155› Si uir cum muliere retro aut in tergo nuberit, peniteat sicut qui cum pecode. G106b› Si uiro cum suo muliere retro ‹uel› in tergo nuberit, penitere debit quomodo animalis.
XIV.23› Si menstruo tempore coierit cum ea, XL dies ieiunet. C156› Si in menstruo tempore coierit cum muliere, XL diebus ieiunat. G107› Si menstru tempore coierit, XL dies peniteat.
XIV.24› Mulieres quae abortiuum faciunt antequam animam habeat I annum, uel III XLmas uel XL diebus iuxta qualitatem culpae peniteat; et postea, id est post X‹L› dies accepti seminis, ut homicidae peniteat, id est III annos: in IIII et sexta feria et in IIIbus XLmis. Hoc secundum canones decennium iudicatur. B62› Mulieres quæ abhortiuum faciunt eodem modo II annis antequam animam habent; et postea, id est XL diebus post conceptionem seminis, ut homicidiæ in tertia XLmis. C147› Mulieres que abortiuum faciunt eodem sententiam iudicentur antequam animam habent; et postea, id est post XL dies acceptione seminis, ut homicidia peniteant, id est III annos: et IIII feria et VI feria et III XL ut penitentia.
XIV.25› Mater si occiderit filium suum: si homicidium facit, XV annos peniteat et numquam motat nisi in die dominico. C139› Mulier si occidit filium suum, homicidium fecit; XII annos peniteat et numquam motat preter die dominico. G102› Mulier si occidit filium, homicidium facit: XV annos peniteat et numquam mutet nisi die dominico.
XIV.26› Mulier paupercula si occidit filium suum, VII annos peniteat, in canone dicitur; si homicida sit, X annos peniteat. C140› Mulier paupercula occidit filium suum, homicidia sit: X annos peniteat. G103a› Si paupercula occidit filium suum, VII in canone dixerunt penitentiam eius; si homicidiam sit, X annos peniteat.
XIV.27a› Mulier quae concepit et occidit infantem suum in utero ante XL dies I annum peniteat; C143› Mulier que concepit filium in utero ante XL dies I annum peniteat. G105a› Mulier qui concepit et occidit filium suum in utero ante XL dies unum annum peniteat; D114› Mulier perdens partium suum: si ante XL dies conceptionis, annum; si uero post, III annis.
XIV.27b› si uero post XL dies, ut homicida peniteat. C144› Si post quadraginta dies occidit quasi homicidia peniteat. G105b› si post XL dies occidit, quasi homicida debit peniteri.
XIV.28› Infans infirmus et paganus commendatus praesbitero si moritur, praesbiter deponatur. B79a› Si infans infirmus et paganus commendatus presbitero mortuus fuerit, presbiter deponatur. C23a› Presbitero commendatus infans infirmus et paganus si mortus fuerit, presbiter deponatur. G161› Infans infirmus et paganus commendatus presbitero et mortuos fuerit sine baptismo, et presbiter deponatur.
XIV.29a› Si neglegentia sit parentum, I annum peniteat. B79b› Si neglegentia parentum erit, uno anno ipsi peniteant. C23b› Si neglegentia parentum erit unum annum peniteat. G162› Si neglegentia parentum erit, I annum peniteant.
XIV.29b› Et si moritur infans III annorum sine baptismo, III annis peniteat pater et mater. Hoc quodam tempor‹e› qui contigit ad eum delatum sic iudicauit. C142a› Tres annos infans habens et mortuus est sine baptismo, III annos peniteant pater et mater. G103b› Infans tres annos habuit et mortuos est sine baptismo, III annos peniteant pater eius et mater.
C142b› Si moriatur sine nece et sine baptismo, III annos. G106a› Si moriatur si‹ne› nece hominis sine baptismo, III annos peniteat.
XIV.30› Qui ne‹c›at filium suum sine baptismo, in canone: X; sed per consilium VII annos peniteat. C141› Qui necat filium suum sine baptismo, in canone: X annos; sed per consilium VII peniteat. G104› Qui negat filium suum sine baptismo, in canone: X annos peniteant; sed per consilium VII annos. D90› Mulier que sobolem necauerit VII annis peniteat.
XV.1a› Qui immolant demonibus in minimis I annum peniteant; C207› Qui inmolat demonibus in minimis, I annum peniteat. G116a› Qui immolat demonibus in minimis, unum annum peniteat.
XV.1b› qui uero in magnis X annos peniteant. C208› Qui in magnis demonibus immolat, ut X annos peniteat. G116b› Qui in magnis demonibus immolat, X annos peniteat.
XV.2› Mulier si qua ponit filiam suam supra tectum uel in fornacem pro sanitat‹e› febris, VII annos peniteat. C148› De penitentia mulieris que posuit filiam suam super tectum propter sanitate febris uel in fornacem et uoluisset eam sanare sanam eam, V annos peniteat. G117a› Qui posuit filiam suam mulie ‹ue›l super tectum pro sanitatem febris uel in fornationem ponit et uult sanare eam, V annos peniteat.
XV.3› Qui ardere facit grana ubi mortuus est homo pro sanitate uiuentium et domus V annos peniteat. C149› Similiter autem peniteat qui ardere faciat grana ubi mortuus est homo pro sanitate uiuentium et domus: V annos peniteat. G117b› Similiter sic peniteat qui ardere facit grana ubi mortuos est homo et sanitatem uiuentium et domos: V annos peniteat.
XV.4› Si mulier incantationes uel diuinationes diabolicas fecerit, I annum uel III XLmas uel XL iuxta qualitatem culpae peniteat. De hoc in canone dicitur: qui auguria, auspicia siue somnia uel diuinationes quaslibet secundum mores gentilium obseruant, aut in domus suas huiusmodi homines introducunt in exquaerendis aliquam artem maleficiorum: penitentes isti si de clero sunt, abieciantur; si uero saeculares, quinquennio peniteant. B61› Si qua mulier diuinationes uel incantationes diabolicas fecerit, uno anno uel XL uel tribus XLmis peniteat iuxta qualitatem culpe. C145› Si qua mulier diuinationes uel incantationes diabolicas fecerit, I annum ‹C146› uel III XL uel XŁ diebus secundum qualitate culpe. D147› Mulier incantationes cantans uel annum uel III XLmis peniteat.
XV.5› Qui cibum immolatum comederit deinde confessus fuerit, sacerdos considerare debet personam: in qua aetate uel quomodo edoctus aut qualiter contigerit; et ita auctoritas sacerdotalis circa infirmum moderetur. Et hoc in omni penite‹ntia› semper et confessione omnino, in quantum deus adiuuare dignetur, cum omni diligentia conseruetur. D89› Qui cibum inmolatum commederit deinde confessus fuerit sacerdos considerat personam in qua aetate ‹sit aut quandum deductus uel qualiter› continguit et ita auctoritas sacerdotalis circa infirmum moderatur.
D90› Mulier que sobolem necauerit VII annis peniteat. XIV.30› Qui ne‹c›at filium suum sine baptismo, in canone: X; sed per consilium VII annos peniteat. ‹C141› Qui necat filium suum sine baptismo, in canone: X annos; sed per consilium VII peniteat. ‹G104› Qui negat filium suum sine baptismo, in canone: X annos peniteant; sed per consilium VII annos.
XVI.1a› Ecclesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet ‹iterum› sanctificare, tantum praesbiter aqua aspargere debet. B19› Elesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet iterum sanctificari, sed per presbiterum aqua tamen aspargitur. C53› Aecclesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet iterum sanctificare nisi tantum praesbiter aqua aspargere. D18› Aeclesiam debent (licet) ponere in alio loco, si necesse si‹t›, et non debent iterum sanctificari nisi tantum preter aquam aspergere. G135› Si necesse sit, ecclesiam licet ponere in alium locum; non debit iterum sanctificare nisi tantum presbiter aqua sancta spargere. D100› Si uero in ipso loco et ei mutata fuerit, aqua aspergetur sancta.
XVI.1b› Et in loco altaris crux debet conponi. G133b› Tamen locum ubi altaris est crucem ponere.
XVI.2a› In unoquoqu‹e› altari duas missas facere conceditur in uno die. B84a› In altari uno duas facere misas conceditur uno die. C40a› In uno altare duos missos facere conceditur uno die. D55a› In uno altari duos facere missus conceditur
D55b› ‹secundum Grecos; secundum Romanos V, propter V cruces quas inponit episcopus quando consecratur›.
XVI.2b› Et qui non communicat non accedat ad pacem neque ad osculum in missa. B106› Qui non commonicat non accedat ad panem, non ad osculum in secula. C50b› Qui non communicant nec accedant ad pacem neque ad osculum in ecclesia.
XVI.2c› Et qui prius manducat ad hoc osculum non permittitur. B84b› Et ille qui prius manducasse probatur ad osculum non permittitur. C40b› Et ille qui prios mamducasse probatur ad osculum non permittetur. D55c› Et ille qui primus manducare probatur ad osculum non permititur.
XVI.3a› Ligna ecclesiae non debent ad aliud opus coniungi nisi ad ecclesiam aliam uel igni conburenda uel ad profectum in monasterio fratribus; B18a› Ligna ecclesię non debent in aliud opus nisi ad ecclesiam uel igni conburantur uel ad profectum in monasterio fratrum. C54a› Ligna uero aecclesiae non debet ad aliut opus nisi ad ęclesiam uel igne conburenda est aut ad profectum in monasterio fratribus. D17a› Ligna aeclesiae non habent ad aliquid opus nisi ad aeclesiam aliam, si necese est, uel igni conburenda uel ad profectum in monosterio fratribus. G134a› Ligna ecclesia non debit ad aliud opus esse nisi ad ecclesiam aliam, si necesse esse, uel igne conburenda uel ad perfecta in monasterium fratribus.
XVI.3b› uel coquere cum eis panes licet. G133a› De ecclesia consecrata et ueterata debis ligna incendere et habebis licentiam quoquere panes tuos.
XVI.3c› Et talia in laicata opera non debent procedere. B18b› In laica opera non debent procedere. C54b› In laicata opera non debent procedere. D17b› In laicalia uero opera non debent procedere. G134b› In laici opera non debet procedere.
XVI.4a› In ecclesia in qua mortuorum cadauera infidelium sepeliuntur sanctificare altare non licet. B71a› In ecclesia sanctorum in qua cadauera mortuorum sepeliuntur sanctificare altare non liceat. C56› In ęcclęsia in qua mortuorum cathauera sepeliuntur sanctificare altari non licet. G149a› In ecclesiam in qua mortuorum catauera sepeliuntur sanctificare non licet altare. D98› In aeclesia sanctificata ali mortui sepelientur. Si autem mortui an‹te›quam fuerit sanctificata sepulti sunt, non sanctificentur.
XVI.4b› Sed si apta uidetur ad consecrandum, inde euulsa et rasis uel lotis lignis eius reaedificetur.
XVI.5a› Si autem consecratum prius fuit, missas in eo caelebrare licet si relegiosi ibi sepulti sunt. B71b› Si autem consecratum fuerit prius, misas in eo celebrare licet. C57› Si autem consecratum prius fuit, missas in eo celebrare licet. G149b› Si autem consecratum prius fuit, missam in ei celebrare licitum est.
XVI.5b› Si uero paganus sit, mundar‹i› et iactare foras melius est. B89› De eclesia ubi paganus sepultus est, mundare et lactare melius est. C58› Dę aeclęsia ubi sepultus est paganus, mundare et iactare foras melius est. G150› De ecclesie ubi paganus sepultus est, melius est mundare et iactare foras.
XVI.6› Gradus non debemus facere ante altare. B57› Gradus facere altari non debemus. C55› Grados non debimus facere ante altare.
XVI.7› Reliquiae sanctorum uenerandae sunt. B58a› Reliquie sanctorum ueneranda sunt. C62› Reliquie sanctorum uenerandae sunt. D46› Reliquie sanctorum uenerande sunt. G165a› Reliquie sanctorum ueneranda sunt.
XVI.8› Si potest fieri, candela ardeat ibi per singulas noctes. Sin autem paupertas loci non sin‹i›t, non nocet eis. B58b› Si potest fieri candelabi ardeat per singulas noctes. Si autem paupertas loci non sinet, et non nocet eis. C63› Si potest fiere ut candella ardeat in ęcclesia per singulos noctes, quia lucebant sicut luminaria in hoc mundo. Si autem paupertas loci non sinet, non nocit eis. D47› Si potest fieri, candella ardeat per singulos noctes. Si autem paupertas loci non sinit, non nocet eis. G165b› Si pote est fieri ut candilla ardeant per singulos noctes. Si autem paupertas loci non sinet, non nocet eis.
XVI.9› Incensum domini incendatur in natale sanctorum pro reuerentia diei, quia ipsi s‹icut› lilia dederunt odorem suauitatis et asperserunt ecclesiam ‹dei sicut incensu aspargitur ecclesia› primitus iuxta altare. B59› Incensum domino incenditur in natale sanctorum pro reuerentia diei, quia ipsi sicut lilia dederunt odorem suauitatis et asperserunt ecclesiam dei sicut incensu aspargitur ecclesia dei. Primitus circa altare adoletur. C61› Incensum deo incenditur in natale sanctorum pro reuerentia diei, quia ipsi sicut lilia dederunt odorem suauitatis et asperserunt aecclesiam dei sicut incensu aspargitur aecclesia primitus iuxta altare. D48› Incen‹s›um domino incenditur in natale sanctorum pro reuerentia diei, quia ipsi pro reuerenti diei sicut lilia dederunt odorem suauitatis et asperserunt æclesiam dei sicut incensu aspergitur aeclesia primitus iuxta altare.
XVI.10› Laicus non debet in ecclesiis lectionem recitare nec alleluia dicere, sed psalmos tantum et responsoria sine alleluia. B66› Laicus non debet in ecclesia lectionem recitare nec alleluia dicere, sed psalmos tantum et responsoria sine alleluia. C188› Laicus non debet in eclesia lectiones recitare nec alleluia dicere, sed psalmos tantum et responsorias sine alleluia. D50› Laicus in æclesia non debet recitare nec alleluia dicere, sed salmos tantum et responsoria sine alleluia. G160› Laicus non debit in ecclesiam lectionem recitare nec alleluia cantare, sed psalmus tantum et responsorio sine alleluia.
XVI.11a› Aqua benedicta domus suas aspargent quotiens uoluerint qui habitent in eis. B60› Aqua benedicta domus fidelium quoties uoluerint aspargentur. C205› Aqua benedicta domus suus aspargent quotiens uoluerint qui habitant in eis. D146› Ex aqua benedicta domus aspergende sunt.
XVI.11b› Et quando consecraueris aquam primum orationem facis. C204› Quando consecras aquam primus orationes facias.
XVII.1› Episcopo licet in campo confirmare si necesse sit; B55a› Episcopus in campo confirmare licet si necesse est. C19› Episcopo licet in campo confirmare si necesse sit. G155› Episcopo licet in campo confirmare si necesse sit.
XVII.2› similiter praesbitero missas agere si daiconus uel praesbiter uel ipse calicem et oblationem in manibus tenuerit. B55b› Similiter presbitero misas agere si diaconus uel presbiteri uel ipse calicem et oblationem tenuerit manibus. C20› Presbiter similiter missas agere si diaconus aut presbiter si manibus calicem eius oblationem tenuerit.
XVII.3› Episcop‹us› non debet abba‹tem› cogere ad sinodum ire nisi etiam aliqua rationabilis causa sit. B123› Episcopus non debet abbates cogere ad sinodum ire nisi aba rationalis causa fit. C17› Non debet episcopus abbatem cogere ad sinodum ire nisi alia rationabilis causa sit. G21› Episcopus non debet abbatem ad sinodo ire nisi alia rationabilis causa sit.
XVII.4› Episcop‹us› dispensa‹t› causas pauperum usque ad L solidos, rex uero si plus est. B125› Episcopus dispensat apud Grecos causas pauperum usque ab solidos L, rex uero si plus est.
XVII.5› Episcopus et abbas hominem sceleratum seruum possunt habere si praetium redimendi non habet. D128› Aepiscopus et abbas hominem sceleratum seruum possunt habere si pretium redimendi non habet.
XVII.6› Episcopo licet uotum soluere si uult. C201› Si licitum est episcopis uotum soluere? Peromnia: si uult, licitum est, G132› Si licitum est episcopo uotum soluere? Si uul‹t›, licitum est.
XVII.7› Praesbitero soli licet missas facere et populum benedicere in parasceue et crucem sanctificare. B113› Presbitero licet solo misam facere, si necesse est, et populum benedicere in parascue et crucem sanctificare. C37› Presbitero licet solo missas agere, si necesse est, et populum benedicere in parasceuen et crucem sanctificare. D76› Prespitero liqueat solo misam facere, si necesse est, et populum benedicere in parasciuen et crucem sanctificare. G19› Presbitero licet solo missam facere, si necesse est, et populum benedicere in parasceue et crucem sanctificare.
XVII.8› Praesbiter decimas dare non cogitur. B56› Presbiter decimas dare non cogitur. C21› Presbiter decimas dare non cogitur. D45› Presbiter decimas dare non cogetur. G156› Presbiter decimas dare non cogitur.
XVII.9› Praesbitero non licet peccatum episcopi prodere quia super eum est. B50› Presbitero non licet peccatum episcopi prodere quia super eum est. C18› Presbiter non debet neque licet ei peccatum ępiscopus prodere quia supra eum est. D170› Presbitero non liquet peccatum æpiscopi prodere quia super eum est. G87› Presbitero non est licitum peccata episcopi prodere quia super eum est.
XVII.10› Sacrificium non est accipiendum de manu sacerdotis qui orationes uel lectiones secundum ritum implere non potest. B10› Sacrificium non est accipiendum de manu sacerdotis qui orationes uel lectiones secundum ritum non potest implere. C22› Sacrifitium non est accipiendum de manu sacerdotis qui orationes uel lectiones secundum ritum implere non potest. D9› Sacrifitium non accipiendum de manu sacerdotis qui ordinationes uel lectiones secundum ritum implere non potest. G17› Sacrificium non est accipiendum de manu sacerdotis qui orationis uel lectionis secundum ritum implere non pote est.
XVII.11› Praesbiter si responsori‹a› cantat in missa, uel quicumque, cappam suam non tollat, sed et e‹uangelium› legens super humeros ponat. B72› Quicumque in misarum sollempnitatibus responsoria uel lectiones decantat cappam deponere non cogitur, sed euangelium legens super humerum ponit. C39› Quicumque in missarum solemnitate responsoria uel lectiones canere uult non cogitur cappam deponere; nisi euangelium legens supra humeros ponet. D156› Qui aeuangeli‹um› tantum legit culpam super humerum ponit; non sic in ceteris lectionibus. G174› Presbiter si responsorio cantauerit ad missam, cappam suam non tollat; si autem euuangelium legerit, super umer‹os› ponat.
XVII.12› Praesbiter fornicans si postquam conpertum fuerit baptizauerit, iterum baptizentur illi quos baptizauit. D94› Presbitero fornicans si postquam conpertum fuerit baptizuerit, iterum baptizetur.
XVII.13a› Si quis praesbiter ordinatus depraehendit se non esse baptizatum, baptizetur et ordinetur iterum, D125› Cum conpertus fuerit non esse baptizatus, et ortinetur iterum et confirmetur.
XVII.13b› et omnes quos prius baptizauit baptizentur. B47› Baptizati a presbitero non baptizato iterum baptizarentur. C64› Baptizati a pręsbitero non baptizato iterum debent baptitzari.
XVII.14a› Diacones cum Grecis non frangunt panem sanctum nec collectionem dicunt B11a› Cum Grecis diacones non frangunt panem sanctum nec collectionem dicunt C32a› Diacones vero cvm Grecis non frangunt panem sanctum nec collectionem D10a› Cum Grecis non frangunt panem sancta‹m› nec collectionem dic‹unt› G18› Cum Grecis non frangunt panem sanctum nec conlectionem dicunt.
XVII.14b› uel ‘dominus uobiscum’ uel completas. B11b› uel ‘dominus uobiscum’ nec completa. C32b› uel ‘dominus uobiscum’ nec conpleta. D10b› uel ‘dominus uobiscum’ diacones nec conpleta.
C32c› Cum Romanus autem faciunt omnia.
XVII.15› Non licet diacono laico penitentiam dar‹e›, sed episcopu‹s› aut praesbiter dare debet. B104› Diacono non licet penitentiam alicui dare, sed episcopus aut presbiter. C33› Non licet diacono laico penetentiam iudicare, sed ępiscopo aut præsbitero. D67› Non licet diacono laico iudicare penitentiam, sed episcopis aut presbiteris.
XVII.16a› Diacones possunt baptizare et cibum et potum benedicere; non panem dare. B105a› Diacones possunt baptizare et cibum et potum benedicere non panem dare; C34› Diacones possunt baptitzare et penetentiam iudicare, potum et cibum benedicere, panem dare. G168a› Diaconi possunt baptizari;
XVII.16b› Similiter monachi et clerici possunt benedicere cibum. B105b› similiter monachi et omnes clerici. C35› Similiter monachi et clerici cibum benedicere. G168b› similiter monachi et omnes clerici cibum benedicere.
C36› Calicem a diacono presbitero accipienda est. Oblationes cum presbitero non frangunt sed separatim frangent.
XVIII.1› In ordinatione episcopi debet missa cantare ab ipso episcopo ordinante. G1› In ordinatione ‹episcopi ipse debet missa cantare. D1a› In ordinatione æpiscopi uel prespiteri siue diaconi uel subdiaconi oportet æpiscopum misam agere.
XVIII.2a› In ordinatione praesbiteri uel diacon‹i› oportet episcopo missas caelebrare, B1a› In ordinatione presbiteri siue diaconi oportet episcopis misas agere. C1› In ordinatione presbiteri siue diaconi oportet ępiscopis missas facere. D1a› In ordinatione æpiscopi uel prespiteri siue diaconi uel subdiaconi oportet æpiscopum misam agere. G2a› In ordinatione› presbiteri uel diaconi oportet episcopum cantare missam. XVIII.1› In ordinatione episcopi debet missa cantare ab ipso episcopo ordinante. ‹G1› In ordinatione ‹episcopi ipse debet missam cantare.
XVIII.2b› s‹icut› Greci solent in electione abbatis agere uel abbatissae. B1b› Similiter Greci faciunt quando abbatem elegunt uel abbatissimam. C2› Similiter faciunt quando abbatem faciunt uel abbatissam. D1b› Similiter Greci faciunt quando abbatem, abbatisam elegunt. G2b› Similiter Greti faciunt quando abbatem elegunt uel abbatissam.
XVIII.3› In monachi uero ordinatione abbas debet missam agere et III orationes s‹upe›r capud eius conplere; et VII dies uelet capud suum coculla sua, et septima die abbas tollat uelamen, s‹icut› in baptismo praesbiter solet uelamen infantum auferre: ita et abbas debet monacho, quia secundum baptismum est iuxta iudicium patrum in quo omnia peccata dimittuntur sicut in baptismo. B2a› In monachi uero electione tres orationes dicat abbas super monachum; et VI diebus uelatum debet caput habere coculo suo, et septimo die abbas tollere uelamen, sicut in baptismo presbiter VIIo die uelamen infantum aufert: ita abbas debet monacho, quia secundum baptismum est iuxta iudicium patrum, et omnia peccata demittuntur sicut in baptismo. C3› In monachi autem ordinatione abbas debet missas agere et III orationes conplere super caput eius; et VII dies uelat caput suum cocula sua, et septimo die abbas tollat uelamen, sicut in baptismo praesbiter VIImo die uelamen infantium abstulit: ita et abbas debet monacho, quia secundum baptismum iuxta iudicium patrum, et omnia peccata demittuntur. D2› In monachorum ordinationibus abbas debet missam agere et tres orationes complere super capud eius; et VII dies uelat capud suum coculla sua, et VIIo die abbas tollat uelamin (id est de capite monoch‹i›), sicut in babtismo presbiter VII die uelamin infantium abstollit: ita et abbas debet monacho, quia secundum baptismum est iuxta iuditium patrum, et omnia peccata dimituntur sicut in baptismo. G3› In monachi ordinatione abbas debet missam et tres orationis conplere super caput eius; et septem dies uelat caput suum, et septimo die abbas tollat uelamen, sicut in baptismo presbiter septimo die uelamen infantum abstulit: ita abbas debit monacho, quia secundus baptismum est uel iuxta iudicium patrum, et omnia peccata demittuntur sicut in baptismo.
XVIII.4› Praesbiter potest abbatissam consecrare cum missae caelebratione, B2b› Abbas autem qui presbiter est potest abbatissimam consecrare cum misę cælebratione. C4› Praesbiter potest abbatissam consecrare cum missa celebratione. D3› Presbiter potest abbatisam consecrare cum misse celebratione. G5› Presbiter pote est abbatissam sacrare cum missa cælebratione.
XVIII.5› in abbatis uero ordinatione episcop‹us› debet missam agere et eum benedicere inclinato capite cum duobus uel tribus testibus de fratribus suis; et dat ei baculum et pedules. B3› In abbatis ordinatione episcopus debet misam agere; papa tamen benedicet eum cum collectione inclinato capite II uel tribus fratribus; et dat ei baculum et pedules. C5› In abbatis ordinatione ępiscopus debet missas agere et eum benedicere inclinato capite cum duabus uel tribus de fratribus suis; et dat ei baculum et pedules. D4› In abbatis ordinatione æpiscopus debet missam agere et eum benedicere inclinato capite cum duobus testibus uel tribus de fratribus suis; et dat baculum et pedules. G4a› In abbatis ordinatione episcopus debet missam conpleret et eum benedicere inclinato capite cum duobus uel tribus testibus de fratribus suis; et dat ei baculum et pedulis.
XVIII.6› Sanctaemoniales autem et basilicae cum missa semper debent consecrare. B4a› Sanctimoniales et basilicę sanctorum ab episcopis cum misa semper debent consecrari. C6› Sanctaemoniales autem et basilicę cum missa semper debent consecrari. D5› Sanctæmoniales et bassilice cum missa semper debent consecrari. G6› Sanctimoniales autem et basilicæ cum missa debent consegrare.
XVIII.7a› Greci simul benedicunt uiduam et uirginem, et utramque abbatissam elegunt. B4b› Greci similiter uiduam et uirginem, et utramque elegunt abbatissimam. C7a› Greci simul benedicunt uiduam et uirginem, et utramque abbatissam elegunt. D6a› Greci simul benedicunt uiduam et uirginem, et utrumque abbatissam eligunt. G7› ‹Greti› simul benedicunt uiduam et uirginem et utramque abbatissam elegunt.
XVIII.7b› Romani autem non uelant uiduam cum et uirginem. B4c› Romani nolunt uiduam. C7b› Romani autem non uelant uiduam. D6b› Romani non uelant uiduam sed uirginem tantum. G11› Romani autem non uelant uiduam.
XVIII.8› Secundum Grecos praesbitero licet uirginem sacro uelamine consecrare et reconciliare penitentem et facere oleum exorcizatum et infirmis crismam si necesse est. Secundum Romanos autem non licet nisi episcop‹is› sol‹i›s. B42› Secundum Grecos presbitero uirginem sancta uelamine consecrare et reconciliare penitentem et facere oleum exorcizatum et infirmis (si necesse sit) crisma. Secundum Romanos autem non nisi episcopis solis. C29› Secundum Grecos presbitero licet uirgo sancta uelamine consecrare et reconciliare penitentem et facere oleum exorcizatum et infirmis crisma si necesse sit. Secundum Romani autem nisi episcopus solus. D41› Secundum Grecos prespitero liquat uirginem sancto uelamine consecrari et reconsiliare penetentem et facere oleum exorcisatum eum et infirmis crisma si necesse sit. Secundum Romanos non nisi aepiscopis solis. G8› Secundum Gregos presbitero licitum est uirginem sancto uelamini consegrare et reconciliari penitentem et facere oleo exorcizatum et infirmis crisma si necesse est. Secundum Romanus autem non nisi episcopis licitum est solus.
XIX.1› In baptismate peccata demittuntur: non coniunctiones mulierum, quia filii qui ante baptismum sic et post eorum fiunt. G25› In baptismo peccata dimittuntur: non coniunctionis mulierum, quia filii qui a‹n›te baptismum fuerunt ei generati filii eius noncupantur.
XIX.2› Si uero non putatur uxor esse quae ante baptismum ducta, ergo nec filii ante generati pro filiis habentur nec inter se fratres uocari uel hereditatis consortes fieri possunt.
XIX.3› Si quis gentilis elimosinam faceret et abstinentiam haberet et alia bona quae enumerare non possu‹mus›: numquid ea in baptismo perdidit? Non. Nam bonum aliquod non perdet sed malum abluet. Hoc Innocentius papa de catacomino Cornili‹i› gesta pro exemplo ponens adfirmauit. G34› Si quis gentilis elimosinam fecerit, abstinentia habebit, et alias causas que enumerare non possumus: numquid ea in baptismate perdederit? ‹Non.› Nam bonum aliquid non perdit sed malum abluit.
XIX.4› Gregorius Na‹z›a‹nz›enus dicit secundum baptismum esse lacrimarum.
XIX.5› Nullum perfectum credimus in baptismo sine confirmatione episcopi; non disperamus tamen. B5› Nullum perfectum credimus in baptismo sine confirmatione episcopi; nec tamen disperamus. C173› Nullum perfectum esse credimus in baptismo sine confirmatione episcopis; tamen non disperamus. D7› Nullum perfectum credimus in baptismo sine confirmatione æpiscopi; tamen non disperamus. G12› Nullam perfectum credemus in baptismo sine confirmatione episcopi; tamen non desperamus.
XIX.6› In Niceno sinodo crisma fuit constitutum. B6› In Necena sinodo crisma fuit conpositum. C174› In Nicena sinodo crisma fuit constitutum. D8› In Necena sinodo crisma fuit constitutum. G4b› In Nicæna sidono crisma fuit constitutum.
XIX.7› Pannus crismatis iterum s‹upe›r alium baptizatum inponi non obsordum. B102› De crisma panno modico: licet iterum super alterum baptizatum mittere. C70› De crisme panno modico: iterum licet mittere super altarum baptizatum.
XIX.8› In catacomino et baptismate et confirmatione unus potest esse pater si necesse est; non est tamen consuetudo sed per singula singuli suscipiunt. B118› In caticomino et in baptismo et confirmatione unus potest esse pater si necessitas cogit; non est tamen consuetudo sed per singula singuli suscipiunt. C69› In caticumino et in baptismo et in confirmatione unus pater si necessitas cogit; non tamen consuetudo est sed per singula singuli suscipiunt.
XIX.9› Non licet alium suscipere qui non est baptizatus uel confirmatus. B82› In baptismo uel in crisma: qui non est baptizatus uel crismatus non potem alium suscipere. C68› In baptisma et in crisma: qui non est baptizatus uel crismatus non potest alium suscipere.
XIX.10› Viro autem licet feminam suscipere in baptismo; similiter et feminae uirum suscipere. G180› Viro licet in baptismo suscepere feminam; similiter et femine uirum.
XIX.11a› Non licet baptizatis cum caticominis manducare B46a› Catacumini cum baptizatis edere non debent C67a› Caticumini autem non debent manducare cum baptizatis D123› Non liquet baptizatis cum canticuminis manducare commoniter. G129a› Caticumini non debent cum baptizatis manducare
XIX.11b› neque osculum eis dare; quanto magis gentilibus. B46b› neque osculari eos; quanto minus cum gentilibus. C67b› neque osculum dare eis; quanto maius gentiles. G129b› neque osculum dare eis; quanto magis gentiles.
XX.1› Secundum Romanam ecclesiam mos est monachos uel homines relegios‹o›s defunctos in ecclesia‹m› portare et cum crisma ungere pectora eorum, ibique pro eis missas caelebrare, deinde cum cantatione portare ad sepulturas. Et cum positi fuerint in sepulcra, funditur pro eis oratio, deinde humo uel petra operiuntur. D129› Mos est apud Romanam aeclesiam mona‹c›hos uel homines relegiosus defunctus in æclesia portare et cum crisma unguere pectora, ubique misas pro eis celebrare, deinde cum cantatione ad sepulturas. Et cum possiti fuerint in sepulchro tunc pro eis faciunt orationes, deinde humo uel petra operiuntur corpora.
XX.2› Prima, III et nona necnon et XXXma die pro eis missa agatur, et exinde post annum si uoluerint seruatur. D130› Prima et III et nona et XXX die pro eis misas celebratur; inde post annum si uoluerit obseruatur.
XX.3› Pro defuncto monacho missa agatur die sepulturae eius et die tertia; postea quantas uoluerit abbas. B41a› Pro defuncto monacho misa agatur die sepulturę eius et tertia die; postea quantum uoluerit abbas. C41› Pro defuncto monacho missa agatur dies sepulture eius et III die; postea et quanta uoluerit abbas. D40a› Pro defuncto monocho misa agitur in die sepulture eius, III die, et postea quandum uoluerit abbas. G131a› Pro defunctorum monacho missa agatur d‹i›e sepulture eius et tertia die; deinde quando uoluerit abbas.
XX.4› Missae quoqu‹e› monachorum fieri per singulas septimanas nomina recitare mos est. B91a› Misa monachorum per singulas septimanas recitatis nominibus. C42› Missa monachi per singulas ebdomadas nomina recitare. G130a› Missam monachorum per singulos septimanas nomina recitare.
B91b› Secundum Romanos dies dominico nona mortuorum non recitantur in misa. C43› Secundum Romanus die dominica non recitantur nomina mortuorum ad missam. G130b› Secundum Romanos die dominico nomina mortuorum non recitantur ad missam.
XX.5› Missae uero saecularium mortuorum III in anno: tertia die et nona die et XXXma, quia resurrexit dominus tertia die, et nona hora emisit spiritum, et XXX dies plancxerunt filii Israhel. B90› Missas secularum mortuorum ter in anno: tertia die et nona die et XXXma, quia resurrexit dominus tertia die, et nona spiritum emisit, et Moysi planxerunt filii Israhel XXX diebus. C45› Missas sęcularium mortuorum III in anno: III die et VIIII die et XXX die, quia resurexit dominus tertia die, et nona hora emisit spiritum, et XXX dies planxerunt Moysen filii Israhel. D60› Missas secularium mortuorum ter in annum: III die et nona die et XXX die debet agere, quia resurrexit dominus III die, et nona hora emissit spiritum, et XXX diebus Moisen fili Israhel planxerunt. G151› Missa secularium mortuorum III in canone: et in tertia die et nona die et triginsima die, quia surrexit dominus tertia die, et nona hora emisit spiritum, et XXX dies planxerunt Moysi filii Israhel.
XX.6› Pro laico bono III die missa fiat; pro penite‹nte› XXX die uel VIIa post ieiunium, quia et propinquos eius oportet ieiunare VII dies et oblationes offerre ad altare, s‹icut› in Iesu filii Sirach legitur: Et pro Saul filii Israhel ieiunauerunt; postea quantas uoluerit praesbiter. B41b› Pro laico bono tertia die uel VII post ieiunium; pro penitentię XXX uel VII, et propinquos eius ieiunare VII diebus et oblationem offerre oportet, sicut in Iesu filio Sirac legitur: Et pro Saul filii Israhel ieiunauerunt; postea quantum uoluerit praesbiter. C44› Pro laico bono tertia die uel septimo post ieiunium; pro penitente autem XXX die uel septimo, et propinquis eius oportet ieiuniare VII dies et oblationes offerent ad altare, sicut in Iesu filii Sirach legitur: Et pro Saul filii Israel ieiunauerunt; et postea quantum uoluerit presbiter. D40b› Pro laico bono III uel VII post ieiunium; pro penitente XXX die uel VII, et propinquis eius oportet ieiunare V die et oblationem offerre ad altare, sicut in Iesu filio Sirah legitur: Et pro Saul filii Israhel ieiunauerunt; postea quandum uoluerit prespiter. G131b› Pro laico bono tercia die uel et VII ‹post› ieiunium; pro penitente trigisima die uel VII, et propinquis eius oportet ieiunare VII et oblationem offerre ad altare, sicut Hiesu filio Sirach legitur: Et per Saul filios ieiunauerunt; postea quante uoluerunt.
XX.7› Multi dicunt non licere pro infantibus missas facere ante VII annum, sed tamen licet. D101› Multi dicunt non liquet pro infantibus ante VII annum misam agere; sed tamen liquet.
XX.8› Dionisius Ariopagita dicit blasphemias deo facere qui missas offert pro malo homine. B127a› Dionisius Ariopagita ait: Blasfemat deum ipse qui missas offert pro malo homine. D83› Blasfemis deo agit qui missas deo offert pro malo homine.
XX.9› Agustinus dicit pro omnibus christianis esse faciendum, quia uel eis proficit aut offerentibus aut petentibus consolatur. B127b› Augustinus autem pro omnibus christianis offerendum esse dicit, quia aut his pro quibus offertur aut offerentibus aut poenitentibus oblatio prodest. D84› Agustinus dicit pro omnibus christianis esse faciendum, quia uel ei profecit aut offerendi aut penitentem consoletur.
B128› Idem quoque Augustinus ait: Est quidem uiuendi modus tam bonus ut non indigeat eucharistia; sed tamen propter eos offerimus, ut eorum meritis et orationibus adiuuari mereamur. Est uero quidam aliorum uiuendi modus nec tam malus ut non mereatur sacrificium offerri pro eo, nec tam bonus ut non indiguerit eucharistia; pro quibus maxime sepissimeque offert ecclesia, ut eorum ...
XX.10› Non est licitum missas caelebrare ‹praesbitero› uel diacono cui non licet uel non uult communionem accipere. G159› Non est licitum missa cælebrare qui non uoluerit communionem accipere, nec presbitero nec diacono.
XXI.1› Abbas potest pro humilitate cum permissione episcop‹i› locum suum derelinquere. Tamen fratres elegant sibi abbatem: de ipsis si habent; sin autem de extraneis. B7› Abbas potest cum humilitate cum promisione episcopi locum suum delinquere. Tamen fratres elegunt sibi abbatem de ipsis si habent; sin autem de extraneis. C8› Abbas uero potest pro humilitate cum promisione episcopi locum suum relinquere. Tamen fratres elegant sibi abbatem de ipsis si habent; sin autem de extraneis. G14› Abbas ‹pote est› pro humilitatem cum promissione episcopi relinquere locum suum. Tamen fratres eligant sibi abbatem: de ipsis propriis si habent; si autem de extraneis. D71› Abbati si liquet monosterium suum ali dare in potestatem? N‹on — nec› post obitum eius nec eo uiuente — sine uoluntate monachorum: nec propinquo nec alieno. Sed ipsi eligant sibi abbatem si prior obedierit aut disceserit; simili modo si peccauerit abbas.
XXI.2› Ne‹c› episcopu‹s› debet uiolenter retinere abbatem in loco suo. B8› Nec episcopus debet uiolenter retinere abbatem in loco suo esse. C9› Nec aepiscopus debet uiolenter retenere abbatem in loco suo esse. G13› Nec debet episcopus uiolenter retenere abbatum in loco suo esse.
XXI.3› Congregatio debet sibi elegere abbatem post mortem eius, aut eo uiuente si ipse discesserit uel peccauerit: B9a› Congregatio debet elegere sibi abbatem post mortem prioris, uel eo uiuente si ipse discesserit uel peccauerit. C10› De congregatione autem, debet elegere sibi abbatem post mortem eius uel eo uiuente. D71› Abbati si liquet monosterium suum ali dare in potestatem? N‹on — nec› post obitum eius nec eo uiuente — sine uoluntate monachorum: nec propinquo nec alieno. Sed ipsi eligant sibi abbatem si prior obedierit aut disceserit; simili modo si peccauerit abbas. G15› Congregatio elegere sibi abbatem post mortem eius, u‹e›l eum uiuentes si ipse discesserit uel peccauerit.
XXI.4› ipse non potest aliquem ordinare de suis propinquis neque alienis, neque alio abbati dare sine uoluntate fratrum. B9b› Ipse non potest ordinare aliquem de suis propinquis sine uoluntate fratrum. C11› Ipse non potest aliquem ordinare de suis propinquis sine uoluntate fratrum. G16› Ipse non potest aliquem de suis propinquis ordinare sine uoluntatum fratrum.
XXI.5a› Si uero peccauerit abbas: nec episcop‹o› licet tollere possessionem monasterii, quamuis peccauerit abbas; B110a› Episcopo non liceat tollere possessionem monasterii, quamuis peccauerit abbas; D72a› Nec episcopo liqueat tollere possesionem monosteri, quamuis peccauerit abbas;
XXI.5b› sed mittat eum in aliud monasterium in potestatem alterius abbatis. B110b› sed mittat eum in aliud monasterium in potestatem alterius abbatis. C12› Sed si peccauerit, mittat eum in aliud monasterium in potestate alterius. D72b› sed mitat eum in aliud monasterium in potestate alterius.
XXI.6a› Non licet abbati neque episcop‹o› terram ecclesiae uertere ad aliam, quamuis ambae in potestate eius sint. B111a› Non licet episcopo neque abbati terram ecclesiæ motare in aliam, licet ambe in potestate eius sunt. C13› Non licet abbati neque aepiscopo terram aeclesię uertere ad aliam, quamuis ambę in poteste eius sint. D73› Abbati non liquet nec aepiscopo terra aeclesiae uendere ad aliam, quamuis in potestate eius sunt ambe. G20› Non licet abbati neque episcopo terram ecclesia reuerte ad aliam, quamuis ambe in potestate eius sint.
XXI.6b› Si mutare uult terram ecclesiae, faciat cum consensu amborum. B111b› Cum consensu ambarum faciat. C14› Si mutari uult aecclesiae terram, cum consensu amborum sit. D74› Si mutuam uult terram aeclesiae, consensu amborum faciat. G22› Si mutari uult terram ecclesie, cum consensu amborum sit.
XXI.7› Si quis uult monasterium suum in alium locum ponere, faciat cum consensu episcopi et fratrum suorum, et demittat in priori loco praesbiterum a‹d› ministeria ecclesiae. B112› Si quis uult monasterium suum in alium locum ponere, faciat cum consilio episcopi et fratrum suorum, et dimittat in priore loco presbiterum. C15› Si quis uult monasterium suum in alio loco ponere, cum consilio episcopi et fratrum suorum fatiat, et demittat in priori loco presbiter ad ministeria aeclesiae. D75› Si quis uult monosterium suum in alio loco ponere, faciat cum consilio æpiscopi et fratrum suorum, et demitat in priore loco presbiterum ad ministeriam æclesiae.
XXI.8› Non licet uiris feminas habere monachas neque feminis uiros. Tamen nos non destruamus illud, quia consuetudo est in hac terra. C198› Non licet uiris feminas habere monachos neque feminis uiros. Tamen nos non disstruamus, quia consuetudo est in hac terra. G10› Non licet uiris feminas habere monachas neque feminas uiros habere. Tamen nos non destruamus illut, quia consuetudo est in hac terra.
XXI.9a› Monacho non licet uotum uouere sine consensu abbatis; B121a› Monachorum licet uotum uouere sine licentia ablatis; C199› Monacho non licet uotum uouere sine licentia abbatis. D167a› Monachum non liquet uotum uouere sine licentia abbatis sui; G44a› Monacho non licet uotum facere sine licentia abbatis.
XXI.9b› sin minus frangendum est. B121b› si noluerit, dimittat si iuserit abbas. C200› Si uoluerit, sic dimittendus est si iusserit abbas. D167b› si uoluerit, dimittat nisi iuserit abbas. G44b› Si uouerit, sic dimitendus est si iusserit abbatis.
XXI.10› Abbas si habuerit monachum dignum episcopatu, debet dar‹e› si necesse est. B124› Abbas si habuerit monachum episcopatui dignum, debet dare si necesse est. C16› Abbas si habet monachum dignum æpiscopatu, debet donare si necesse sit.
XXI.11› Puero non licet iam nubere praelato ante monachi uoto.
XXI.12› Si quis monach‹u›s quem elegerit congregatio ut ordinetur eis in gradum praesbiteri, non debet demittere priorem conuersationem suam. G31a› Si quis monachus quem elegerit congregatio in gradum presbiterii ut ordinetur eis, non debit demittere priorem conuersationem suam.
XXI.13› Si autem postea inuentus fuerit aut superbus aut inoboediens uel uitiosus — et in meliori ‹gradu› peiorem uitam quaerit — deponatur et in ultimum locum constitutus aut satisfactione emendauerit. G31b› Si postea inuentus est superbus uel inobediens uel uitiosus — et ‹in› meliorem graduum peiorem uitam querit — deponetur; in ultimum locum stet usque ad satisfactionem emendare.
XXI.14› In potestate et libertate monasterii est susceptio infirmorum in monasterium. B92a› De eo quod liberi sunt monasteriales utrum infirmos suscipiant ut simul secum habitent. C193› De libertate susceptionis infirmorum in monasterium: in potestate monasterii est.
XXI.15› In libertate quo‹que› est monasterii la‹u›andi pedes laicorum: nisi in cena domini non coguntur. B92b› Liber sunt quoque idem lauare pedes laicorum, nisi in cena domini. C194› De libertate monasterii lauandi pedes laicorum, nisi in cena domini tantum. D61› De libertate monosteri lauandi pedes laicorum, nisi in cena domini.
XXI.16› Necnon libertas monasterii est penitentiam saecularibus iudicandam, quia proprie clericorum est. B95› Liberi sunt monasteriales secularibus peniter tribuere. C211› ‹In liber›tate monasterii secularibus penitentiam iudicare.
XXII.1› Mulieres non uelant altare cum corporali, nec oblationes super altare nec calicem ponant, neque stent inter ordinatos in ecclesia, neque in conuiuio sedeant inter sacerdotes. G42a› Mulieris non uelant altare cum corporali nec oblationem super altare neque calicem, neque inter ordinatos in ecclesia stent, neque in conuiu‹i›um sedeant inter sacerdotes.
XXII.2› Mulieri non est licitum alicui penitentiam indicare, quia in canone nulli licitum est nisi solis sacerdotibus. G41› Mulieris non est licitum alicui penitentiam indicere, quia in canone nullum licitum est nisi solus sacerdotibus.
XXII.3› Mulieres possunt sub nigro uelamine accipere sacrificium, ut Basilius iudicauit. B49› Mulieres possunt sub nigro uelamine sacrificium accipere. C181› Mulieres possunt sub nigro uelamine accipere sanitatem. G9› Mulieris possunt sub nigro uelamine accipere sacrifitium.
XXII.4› Mulieres potest oblationes facere secundum Grecos, non secundum Romanos. B67› Mulieres possunt oblationes facere secundum Grecos, non secundum Romam. C48› Mulieres possunt oblationes facere secundum Grecos, non secundum Romanos. D51› Mulier potest oblationes facere secundum Grecos, non secundum Romanos.
XXIII.1› In dominica Greci et Romani nauigant et aequitant, panem non faciunt neque in curru pergunt nisi ad ecclesiam tantum, nec balneant se. B14a› Greci et Romani die dominico navigant et equitant, panem non faciunt nec in curru ambulant nisi ad ecclesiam tantum, nec balneant se. C71› De operibus diei dominici: Greci et Romani nauigant et equitant, panem non faciunt nec in curru ambulant nisi tantum ad ecclesiam, nec balneant se. D12› De operibus diei dominici: Greci et Romani in die dominica nauigant et equitant, panem non faciunt nec in corru ambulant nisi ad aeclesiam tantum, nec balneant se. G54› De operibus diei domini Greci et Romani nauigant et equitant, panem non faciunt nec in curru pergunt nisi ad ecclesia tantum, nec balneant se.
XXIII.2› Greci in dominica non scribunt publice, tamen pro necessitate seorsum in domo scribunt. B14b› Greci nec scribunt publicę seorsum, tamen pro necessitate in domo scribunt. C72› Greci non scribent puplice, tamen pro necessitate seorsum in domo scribent. D13› Greci non scribunt poplice, tamen pro necessitate seorsum in domu scribunt. G55a› Greci non scribunt puplice, tamen pro necessitatem scribent seorsum in domo.
XXIII.3› Greci et Romani dant seruis suis uestimenta et laborant sine dominico die. B16› Greci et Romani seruis suis dant uestimenta et laborant sine dominico die. C74› Greci et Romani dant seruis suis uestimenta et laborant sine dominico. D15› Greci et Romani dant seruis suis uestimenta et laborant excepto dominico die. G56a› Greti et Romani dent seruis suis uestimenta et laborant nisi die dominico.
XXIII.4› Grecorum monachi seruos non habent; Romanorum habent. B17› Grecorum monachi seruos non habent; Romani habent. C75› Grecorum mona seruus non habent; Romani habent. D16› Grecorum monachi seruos non habent; Romani habent. G56b› Gregorum manachi seruos non habent; Romani habent.
XXIII.5› In illa die ante natale domini hora nona expleta missa id est in uigilia domini manducant Romani. Greci uero dicta uespera et missa cenant. B70› In illa die ante natale domini hora nona expleta misa in uigilia domini manducant Romani. Greci uero uespere celebrato et misa cenant. C38› In illa uero die ante natale domini hora nona expleta missa id est uigilia manducant Romani. Greci uero dicta uespera manducant et missa caenant. D52› In illa die ante natale domini hora nona expleta id est uigilia domini manducant Romani. Greci dicto uespere missa canant. D96› Ante natalem domini nostri Iesu Christi Greci sera et Latini nona hora misas celebrant. ‹G172› Item decreta maiorum: Ante natale domini nostri Iesu Christi Greci sera, Latina non‹a› hora missas cælebrabunt.
XXIII.6› De peste mortalitatis Greci et Romani dicunt ipsos infirmos uisitare debere ut ceteros infirmos, s‹icut› dominus praecepit. B25› De peste mortalitatis Greci et Romani dicunt ipsos infirmos uisitare debere sicut et ceteros infirmos, ut a domino preceptum est. C175› De peste mortalitatis Greci et Romani dicunt ipsos infirmos uisitare debere sicot ceteros infirmos, sicut dominus precepi‹t›. D24› De peste mortalitatis Greci et Romani dicunt ipsos infirmos uisitare debere sicut ceteros infirmos, sicut dominus precipit.
XXIII.7a› Greci carnem morticinorum non dant porcis, B20› Greci morticinium carnem non dant porcis suis. C114a› Greci carnem morticinorum non dant porcis sius. D19a› Greci carnem morticinum non dant porcis suis, G136a› Greci carnem morticinorum non dant porcis suis,
XXIII.7b› pelles tamen uel coria ad calciamenta licent; et lana et cornua accipere licet (non in aliquod sanctum). B21› Pelles autem morticiniorum ad calciamenta liceant; lana et cornua liceant nisi in sanctum aliquod. C114b› Pelles eorum ad calciamenta liceant et lana et cornua liceant accipere non in sanctum aliquid. D19b› pelles autem eorum ad calciamenta; et lana et curnua liquent accipi, sed non in sanctam aliquid. G136b› pellens autem ad calciamenta utuntur; et lana et cornua accipere liceant (non in sanctam aliquid).
XXIII.8a› Lauacrum capitis potest in dominica esse, et in lexiua pedes lauare licet. B54› Lauacrum capitis potest esse dominico, et in lexia lauare pedes licet. C77› Lacrum capitis potest esse in dominico et in lexiua pedes lauari licet. D44› Lauacrum capitis potest esse in dominico die, et in liusiua pedes lauare. G170a› Lauacrum capitis pote est in die dominico, et lexiua pedes lauare,
XXIII.8b› Sed consuetudo Romanorum non est haec lauatio pedum. G170b› set consuetudo non est Romanorum.
XXIV.1› Qui ordinati sunt a Scottorum uel Brittorum episcop‹is›, qui in pascha uel tonsura catholic‹ae› non sunt adunati ecclesiae, iterum a catholico episcopo manus inpositione confirmentur. D116› Qui ordinati sunt a Scottorum aut Britonum æpiscopis, qui in pascha et in tonsura adunati æclesiae catholicæ non sunt, iterum ab æpiscopo catholico manus in posessio confirmentur et aliqua collectione. G187a› Qui ordinati sunt ab ereticorum episcopis qui in pascha ‹et› in tunsura catholicis non sunt adunati, iterum ab episcopo catholico manus inpositione confirmentur et aliquam collectionem.
XXIV.2› Similiter et ecclesiae quae ab ipsis episcop‹is› ordinantur aqua exorcizata aspergantur et aliqua collectione confirmentur. D117› Similiter et æclesiae similiter que ab ipsis supradictis consecrentur aqua exorciza aspergantur et aliqua lectione confirmentur. G187b› Similiter ecclesie qu‹e› ab ipsis consacrantur aqua exorcizata aspergit ‹et› a‹li›qua collectione confirmentur.
XXIV.3a› Licentiam quoqu‹e› non habemus eis poscentibus crismam uel eucharistiam dare, nisi ante confessi fuerint uelle nobiscum esse in unitate ecclesiae. D124› Liquentiam non habemus Bretonis ponantibus crisma uel euchari‹s›tia dare, nisi ante confessi fuerint uel se nobiscum esse in unitate æclesiae. G189› Licentiam non habemus Brittonis postcentibus crisma‹m› uel eucarisciam dare, nisi confessus fuerit uelle nobiscum esse in unitate ecclesiam.
XXIV.3b› Et qui ex hor‹u›m similiter gente ‹uel qui›cumque de baptismo suo dubitauerit baptizetur. D97› Quicumque dubitet de baptizmo iterum baptizetur. G173› Quicumque dubitauerit de baptismo baptizetur.
D98› In aeclesia sanctificata ali mortui sepelientur. Si autem mortui an‹te›quam fuerit sanctificata sepulti sunt, non sanctificentur. XVI.4a› In ecclesia in qua mortuorum cadauera infidelium sepeliuntur sanctificare altare non licet. ‹B71a› In ecclesia sanctorum in qua cadauera mortuorum sepeliuntur sanctificare altare non liceat. ‹C56› In ęcclęsia in qua mortuorum cathauera sepeliuntur sanctificare altari non licet. ‹G149a› In ecclesiam in qua mortuorum catauera sepeliuntur sanctificare non licet altare.
D99› Si inde mutata fuerit in altero loco, uel labentur tabule. Quecumque enim æclesia fuerit motata fuerit in alio loco iterum sanctificetur.
D100› Si uero in ipso loco et ei mutata fuerit, aqua aspergetur sancta. XVI.1a› Ecclesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet ‹iterum› sanctificare, tantum praesbiter aqua aspargere debet. ‹B19› Elesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet iterum sanctificari, sed per presbiterum aqua tamen aspargitur. ‹C53› Aecclesiam licet ponere in alium locum, si necesse sit, et non debet iterum sanctificare nisi tantum praesbiter aqua aspargere. ‹D18› Aeclesiam debent (licet) ponere in alio loco, si necesse si‹t›, et non debent iterum sanctificari nisi tantum preter aquam aspergere. ‹G135› Si necesse sit, ecclesiam licet ponere in alium locum; non debit iterum sanctificare nisi tantum presbiter aqua sancta spargere.
XXV.1› Si homo uexatus est a diabulo et nescit aliquid nisi ubique discurrere et occidit semetipsum quacumque causa, potest ut oretur pro eo si ante relegiosus erat. G152a› Si ho‹mo› uexatus est a diabulo et nescit aliquid nisi discurrere ubique et contigit ut occidat semetipsum quacumque causa, pote est ut oretur pro eo si ante relegiosus erat.
XXV.2› Si pro disperatione aut pro timore aliquo aut pro causis incognitis, deo relinqu‹i›mus hoc iudicium et non ausi sumus orare pro eo. G152b› Si pro disperatio‹n›e aut pro timore aliquo aut pro causis incognitis aliis hominibus, deo relinquamus hoc iudicium et non ausemus orare pro illum.
XXV.3› Qui seipsum occiderit propria uoluntate missas pro eo facere non licet, sed tantum orare et elemosinas largire. D92› Qui seipsum occiderit propria uoluntate, misas pro eo facere non liquet.
XXV.4› Si quis christianus subita temptatione mente sua exciderit uel per insaniam seipsum occiderit, quidam pro eo missas faciunt. D93› Si quis christianus subita temtatione mente sua excederit uel insaniam seipsum occideri, quidam misas faciunt.
XXV.5› Demonium sustinenti licet petras uel holera habere sine incantatione. B51› Demonium sustenenti licet petras uel olera habere sine incontatione. C182› Demonium sustinente licet petras uel holera habere sine incantatione. D151› Demonum sustinentem licet petras et holera habere sine incantatione.
XXVI.1a› Animalia quae a lupis seu canibus lacerantur non sunt comedenda, B23a› Animalia quæ a lubis uel canibus consummantur non sunt comedenda porcis, C118a› Animalia quę a lupis seu a canibus consumantur non sunt comedere, D21a› Animalia que a lupis siue canibus consumantur non sunt cummedenda, G138a› Animalia que a lupis seu a canibus consummantur non sunt comedenda hominibus,
XXVI.1b› nec ceruus nec capra si mortui inuenti fuerint, B23c› nec ceruus nec caprus si mortui inuenti sunt. C118c› nec ceruus nec caprus si mortui inuenti sunt. D21c› nec seruus nec caprus si mortui inuenti sunt; G142a› Si ceruus ‹aut› caprus mortui sunt inuenti, non sunt comedenda hominis;
XXVI.1c› nisi forte ab homine adhuc uiua occidentur prius; C119› Si homo prius uiuum animal occidit, licitum est manducare. G140› Si licitum est carnem uulneratam a besteis et gustatum comede‹re›? Respondit: Si homo uiuum animal prius occidit; si uero mortuos fuerit, deiciatur foras omnem carnem.
XXVI.1d› sed porcis et canibus dentur. B23b› sed feris et canibus relinquenda; C118b› nisi porcis et canibus; D21b› nisi porcis et canibus; G138b› nisi porcis et canibus.
XXVI.2› Aues uero et animalia cetera si in retibus strangulantur non sunt comedenda hominibus, nec si accipiter oppraesserit si mortua inueniuntur, quia quattuor capitula actus apostolorum praecipiunt abstinere a fornicatione, a sanguine et suffucato et idolatria. B24b› Aues et animalia cetera si in retibus strangulantur — etsi non strangulantur — non sunt comedenda, nec si ancipiter consummauerit si mortua inueniuntur, quia capitula quattuor actuum apostolorum ita preciperunt, id est abstinere a fornicatione, a suffocato sanguine et ab idolatria. C113› Aues et cetera animalia si in retibus strangulantur non sunt comedenda, nec si accipita consumauerit si mortua inueniuntur, quia IIII capitole actum apostolos ita pręciperunt, id est abstinere a fornicatione et suffocato a sanguine et idolatrio. D168› Aues et animalia cetera si in retibus strangulentur non sunt comedenta; similiter ab ancipitre mortua. Apostolus enim ait: Similiter abstinete uos a suffocato sanguine et ab idolatria. G143› Apes et animalia et cætera si in retibus extrangulatur non sunt comedenda, nec si accipiter consummauerit si mortua inueniuntur, quia in IIII capitula actuum apostulorum ita preciperunt, id est abstinere se a fornicatione et suffocatione, ‹a sanguine› et idolatrie.
XXVI.3› Pisces licet comedere quia alterius naturae sunt. B24a› Pisces autem licent quia alterius naturæ sunt. C120› Pisces autem licent manducare quia alterius naturę sunt. D21d› pisces autem liquent quod alterius nature sunt. G142b› piscis uero licæt quis alterius nature sunt.
XXVI.4› Equum non prohibent; tamen consuetudo non est comedere. B24c› Equum non prohibent; consuetudo tamen est non comedere. C121› ęquum non proibent; tamen non est consuetudo comedere. D22› Equum non prohibent; tamen consuetuto est non comedere. G144› Equum non proibent; et tamen non est consuetudo comedere.
XXVI.5› Leporem licet comedere, et bonum est pro des‹in›teria, et fel eius miscendum est cum pipero pro dolore. B24d› Leporem licet comedere, et bonus est pro sinteria, et fel eius miscendo cum pipero pro dolore iecoris. C122› Leporem licet comedere, et bonus est pro sinteria, et fel eius miscendum est cum pipro pro dolore. D169› Leporem liquet comedere, et bonum est pro desinteria, et fel eius miscendum cum pipro pro dolore iacoris. G145› Læborem licet comedere, et bonum est pro sinteria, et fel eius miscendum est cum pipre pro dolore.
XXVI.6› Apes si occidunt hominem, ipsae quoqu‹e› occidi debent festinanter; mel tamen manducetur. C127› Si apes occident hominem, occidere debet apes festinanter; et tamen mel manducat. G141› Si apes occidant hominem, occidere debent apes festinantes; et mel tamen manducetur.
XXVI.7a› Si cassu porci comedent carnem morticinorum aut sanguinem hominum, non abiciendos credimus, B22› Porci tamen, si casu comedent carnem morticinam aut sanguinem hominis, non abicienda credimus. C115a› Tamen si cassu porci comedent carnem morticinorum, non abieciuntur. D20a› Tamen si cassu porci commederint carnem morticinum aut sanguinem hominis, non esse abiciendos credimus, G137a› Tamen si causa comedent porci carnem morticinorum aut sanguis hominis, non abi‹ci›endos credimus,
XXVI.7b› nec gallinas. C117› Simili modo de gallinis credimus. D20b› nec gallinas equali modo. G137b› nec callinas.
XXVI.7c› Ergo porci qui sanguinem hominis gustant manducentur; B78a› Porci qui sanguinem hominis gustanter tetigerint manducantur. C115b› Porci qui sanguinem hominis gustantes tetigerit manducantur. D23a› Porci qui sanguinem gustantes tetigerint manducentur. ‹D103b› Porcis si sanguinem hominis gustauerint ‹...›
XXVI.8› sed qui cadauera mortuorum lacerantes manducauerunt carnem eorum manducare non licet usque dum macerentur et post anni circulum. B78b› Sed qui cadauera mortuorum lacerantis manducant carnem eorum comedere non liceat usque dum macerantur. C116› Sed qui cathauera mortuorum lacerantes manducauerint carnem eorum comedere non licet usque dum macerantur. D23b› Sed qui cadauera mortuorum lacerantes manducant carnes eorum non liquet comed‹er›e usque materentur. G138c› Si uero porci cadauera mortuorum lacerantes manducant, comedere porcos non licæbit usque dum mecerantur et post circulum anni.
XXVI.9› Animalia coitu hominis pulluta occidantur carnesque canibus proiciantur; sed quod generant sit in usu, et coria adsumantur. Vbi autem dubium est non occidantur. B77› Animalia cogitu hominum pulluta occidentur; carnes canibus proiciuntur, sed coris utuntur. Vbi autem dubium sit non occiduntur. C123› Animalia coitu hominum pulluta occidentur et carnes canibus proiecientur, sed coria utuntur. Vbi autem dubium est non occidentur. D54› Animalia coitu hominibus commixta occidantur et carnes canibus proiciuntur; et ubi dubium est non comedenta. ‹D103a› Si polute fuerint ‹...› quod generat ‹...› G139› Animalium coitum hominum pulluta occiduntur; carnes canibus proiciuntur, sed coria utuntur. Vbi dubium sit non occiduntur.
XXVII.1› Qui in matrimonio sunt III noctes absteneant se a coniunctione antequam communicent. D115f› ‹...› VII noctes abstineant antequam commonicant. G181› Qui ‹in› matrimonium sunt III noct‹e›s abstinea‹n›t ad coniunctionem antequam communicent.
XXVII.2› Vir absteneat se ab uxore sua XL dies ante pascha usque in octabas paschae. Inde ait apostolus: Vt uacetis orationi. B85a› Vir abstineat se ab uxore sua XL diebus ante pascha et in prima ebdomada post pascha — inde apostolus ait: Vacetis orationibus; C102a› Vir abstineat se a muliere uxor sua Xł dies ante pasca et in prima ebdomada post pasca — unde apostolus ait: Vt uacetis orationi — D56a› Vir abstineat se ab uxore sua XL dies ante pasca et in prima ebdomada post pasca;
B85b› post pentecosten septimana. C102b› et post pentecosten una septimana. D56b› post penticosten una ebdomada.
XXVII.3a› Mulier III menses debet se abstinere a uiro suo quando concepit ante partum; C104› Mulier III menses debet abstinere a uiro su‹o› quando concepta est antequam pariet. G80› Mulier tres menses debent abstenire a uiro suo quando concepta est antequam pariat. D115c› ‹...› conceptionis siue ‹...›
XXVII.3b› et post tempore purgationis, hoc est XL diebus et noctibus, siue masculum siue feminam genuerit. D122› Mulier post partum in purgatione sit: XL dies post partum, siue masculum siue feminam sit.
XXVII.4› Mulieri licet quoqu‹e› peromnia ante communicare quando debet peperire. C52› Si licitum est mulieri quando peperit ante communicare? Peromnia licitum est. G81› Si licitum est quan‹do› debent parare antequam communicare? Peromnia licitum est.
XXVII.5a› Si cuius uxor fornicata fuerit, licet demittere eam et aliam accipere. B39› Cuius uxor fornicata fuerit licet eam dimittere et aliam ducere. C90› Si cuius uxor fornicata fuerit, licet dimittere eam et aliam reducere. D163› Cuius uxor fornicata licet eam dimite‹re› et aliam accipere. G66› Si cuius uxor fornicata fuit, licet dimitere eam; et aliam non accipere.
XXVII.5bHoc est, si uir demiserit uxorem suam propter fornicationem, si prima fuerit, licitum est ut aliam accipiat uxorem; illa uero si uoluerit penitere peccata sua, post quinque annos alium uirum accipiat. G82› Si uir dimiserit uxorem propter fornicationem, si prima fuerit licitum est ut aliam accipiat uxorem; ille uero si uoluerit penitere peccata sua, post quinque annos alium uirum accipiat.
XXVII.6a› Mulieri non licet uirum demittere licet sit fornicator, B40a› Mulieri non licet uirum dimittere fornicantem et alium accipere, C91a› Mulieri non licet uirum dimittere licet fornicantur, D164› Mulier non licet fornicare et aliam accipere. G67a› Mulieri non est licitum uirum dimitere licet fornicatur,
XXVII.6b› nisi forte pro monasterio. Basilius hoc iudicauit. B40b› nisi forte pro monasterio. Basilius iudicauit. C91b› nisi forte pro monasterium. Basilius iudicauit. G67b› nisi forte pro monasterius. Basilius iudicauit.
XXVII.7› Legitimum coniugium non licet separari sine consensu amborum. B32d› Legitimum coniugium non licet separare sine consensu amborum. C79› Legitimum coniugium non licet separari sine consensu amborum. D158b› Non licet separari sine consilio amborum. G65› Legitimum coniugium non licet separare sine consensu amborum.
XXVII.8a› Potest tamen alter alteri licentiam dare B32e› Post hec alter alteri licentiam dare C80a› Potest autem alter altero licentiam dare D158c› Sed alter alteri potest licensiam dare. G84a› Pote est autem alter alio licentia dare
XXVII.8b› a‹c›cedere ad seruitutem dei in monasterium et sibi nubere, si in primo conubio erit — secundum Grecos, et tamen non est canonicum. Sin autem in secundo, non licet uiuente uiro uel uxore. B32f› accedere ad seruitium dei in monasterium et sibi nubere, si in primo conubio — secundum Grecos canonicum non est. Sin autem in secundo non licet et in tertio uiuente uiro uel uxore. C80b› accedere ad seruitium dei in monasterio et si nubere, si in primo cenubio erat — secundum Grecos tamen non est canonicum. Sin autem in secundo non licet ei tertium uiuente uiro uel uxori. G84b› accedere et seruitium dei in monasterium et sibi nubere, si in primo conubium erant — secundum Gregos tamen non est canonicum. Si autem in secundum, non licet ei tertium uiuente uiro uel uxorem.
XXVII.9› Maritus si seipsum in furtu aut in fornicatione seruum facit uel quocumque peccato, mulier, si prius non habuit coniugium, habet potestatem post annum alterum accipere uirum. Digamo non licet. D104› Maritus si seipsum seru‹u›m fecerit in furto aut fornicatione, mulier habet potestatem accipere uirum. G175› Maritus si seipsum in furtum aut in fornicationem seruum fecerit, mulier habet potestatem alterum accipere uirum.
XXVII.10a› Muliere mortua licet uiro post mensem alteram accipere. D105› Muliere mortua liqueat uiro post mensem alteram accipere. G176a› Muliere mortua licet uiro post mense alteram accipere.
XXVII.10b› Mortuo uiro post annum licet mulieri alterum tollere uirum. D106› Mortuo uero uiro post annum liqueat mulieri uirum tollere. G176b› Mortuo uiro post annum licet mulieri uirum tollere.
XXVII.11› Mulier si adultera est et uir eius non uult habitare cum ea: si uult illa monasterium intrare, quartam partem suae hereditatis obteneat; si non uult, nihil habeat. D115i› Mulier sine uoluntate adulterauerit ‹...› noluit habitare cum ea ‹...› monosterium ‹...› partem suæ hereditas; si autem non uult, nihil habeat. G185› Mulier si se adulterauit et uir eius noluit habitare cum ea: si uoluerit monasterium intrare, quartam partem ‹op›teneat hereditatis sue; si‹n› autem non uult, nihil habeat.
G186› Puer ante XV annorum sine uoluntate patri‹s› su‹i› non debit monasterium intrare; puella XVII. B86a› Puer usque ad quinta decimum annum sit in potestate patris sui. ‹B119› Puer XV annorum per seipsum potest seipsum monachum facere. ‹B120› Puella uero XVI uel XVII annorum, quia ante in potestate sunt. ‹C111› Puer usque XVI annum in potestate sit patris sui. ‹D166a› Puer XV anno potest se monochum facere; ‹D166b› puella XVI uel XVII, quia in potestate parentum est. ‹G43a› Puer XV annorum per se ipsum pote est monachum facere; ‹G43b› puella et XVI uel XVII, qui ante potestate parentum sit. ‹XXVII.37a› Puer usque ad XV annos sit in potestate patris sui. ‹XXVII.37b› Tunc ipsum potest monachum facere; ‹XXVII.37c› puella uero XVI uel XVII annorum, quia ante in potestate parentum sunt.
XXVII.12› Quaecumque mulier adulterium perpetrauit in potestate uiri est si uelit reconciliare mulieri adulterae. Si reconciliauit, in clero non proficit uindicta illius: ad proprium uirum pertinet. B83› Quecumque mulier adulterium perpetrauit in potestate uiri est si uellet reconciliari mulieri adulterate. Si reconciliauerit, in clero non perficit uindicta illius: ad proprium uirum pertinet. C97› Quęcumque mulier adulterium perpetrauerit in potestate uiri est si uellet reconciliare. Et si reconciliauerit, in clero non perficitur uindicta illius: ad probrium uirum pertinet.
XXVII.13› Vir et mulier in matrimonio: si ille uoluerit deo seruire et illa noluerit, aut illa uoluerit et ille noluerit, uel infirmatus ille aut illa infirmata fuerit, tamen omnino cum consensu amborum separentur. D112› Vir et mulier in matrimonio: si ille uoluerit seruire deo et illa noluerit; aut illa uoluerit et ille noluerit; ille infirmatus si illa infirmata — omnino consensu amborum separantur.
XXVII.14a› Mulier quae uouet ut post mortem uiri eius non accipiat alium et mortuo illo praeuaricatrix accipiat alium, iterumque nupta cum eo penitentia mota implere uult uota sua, C101a› Mulier nupta fuit cum uiro uno et uotum fecit deo ut post mortem uiri eius acciperit alium, et post mortum est uir eius et accipit alium, et post XII annos confessa est uota sua quando uiuebat cum uiro alio, et nolebat uiuere cum illo sed inplere uota sua uoluit. G83a› Mulier si fuit nupta cum uno uiro et uotum fecerit deo et post mortem non uiri eius non acciperit alium uirum, et post tempus mortuos est uir et accipit alium, et post undecin annos conuersa est uota sua quando uouebat cum uiro alio, et nolebat uiuere cum illo set uoluit inp‹le›re uota sua: D115b› Similiter uouerit ‹...› in potestate ‹...›
XXVII.14b› in potestate uiri eius est utrum impleat an non. C101c› ut esset in potestate uiri si inpleret an non. G83b› respondens ut esset in potestate uiri eius si inpleret an non,
XXVII.15› Ergo uni licentiam dedit Theodorus quae confessa est uotum post XI annos nubere cum illo uiro. C101b› Et licentiam dedit ut nubat cum uiro illo, G83c› et licentia dedit et nubat cum illo uiro suo.
XXVII.16› Et si quis in saeculari habitu uotum uouerit sine consensu episcopi, ipse episcopus habet potestatem eius motare sententiam si uult. D115a› Si quis in saeculari habitu uotum uouerit sine consensu aepiscopi, ipse potestatem si uoluerit ‹...›
D115b› Similiter uouerit ‹...› in potestate ‹...› XXVII.14a› Mulier quae uouet ut post mortem uiri eius non accipiat alium et mortuo illo praeuaricatrix accipiat alium, iterumque nupta cum eo penitentia mota implere uult uota sua, ‹XXVII.14b› in potestate uiri eius est utrum impleat an non. ‹C101a› Mulier nupta fuit cum uiro uno et uotum fecit deo ut post mortem uiri eius acciperit alium, et post mortum est uir eius et accipit alium, et post XII annos confessa est uota sua quando uiuebat cum uiro alio, et nolebat uiuere cum illo sed inplere uota sua uoluit. ‹C101c› ut esset in potestate uiri si inpleret an non. ‹G83a› Mulier si fuit nupta cum uno uiro et uotum fecerit deo et post mortem non uiri eius non acciperit alium uirum, et post tempus mortuos est uir et accipit alium, et post undecin annos conuersa est uota sua quando uouebat cum uiro alio, et nolebat uiuere cum illo set uoluit inp‹le›re uota sua: ‹G83b› respondens ut esset in potestate uiri eius si inpleret an non,
D115c› ‹...› conceptionis siue ‹...› XXVII.3a› Mulier III menses debet se abstinere a uiro suo quando concepit ante partum; ‹C104› Mulier III menses debet abstinere a uiro su‹o› quando concepta est antequam pariet. ‹G80› Mulier tres menses debent abstenire a uiro suo quando concepta est antequam pariat.
D115d› ‹...› nec com ‹...› post tempus sex mensium. XII.4› Penitentes secundum canones non debent communicare ante consummationem penitentiae. Nos autem pro misericordia post annum uel menses sex licentiam damus. ‹B29› Penitentes secundum canones non debent commonicare ante consummationem penitentiæ. Nos autem pro misericordia post annum uel VI menses licentiam damus. ‹C51› Penitentes secundum canones non debet communicare ante consummationem penitentem. Theodorus uero iudicauit post annum uel VI mensæs licentiam dari. ‹D26› Penitentes autem secundum canones non debent cummunicare ante consummationem pænitentiæ. Theodorus dicit: nos autem per misericordiam post annum uel sex menses liquentiam damus. ‹G123› Penitentes non debent secundum canones communicare ante consummatione penitentie. Theodoru‹s› autem pro misericordie post annum uel post sex menses licentiam dare iussit.
? ? ? D115e› Qui ‹...› ?
XXVII.17› Legitimum coniugium aequaliter licet in die et in nocte, s‹icut› scriptum est: Tuus est dies et tua est nox. B107› Legitimum coniugium equaliter licet in die et in nocte, sicut scriptum est: Tuus est dies et tua nox. C98› Legitum coniugium ęqualiter licet in die et in nocte, sicut scriptum est: Tuus est dies et tua est nox, et reliqua, pręter dominico.
XXVII.18› Si quis demiserit gentil‹i›s gentilem uxorem, post baptismum in potestate eius erit habere eam uel non habere. B31a› Si quis dimiserit gentilis uxorem gentilem, post baptismum in potestate eius erit habere eam uel non habere. C84› Si quis dimiserit gentilem uxorem gentilem, post baptismum in potestate eius est habere eam an non. D28› Si quis gentilis demiserit uxorem gentilem, in potestatem erit post baptismum habere eam uel non habere. G75› Si quis demiserit gentilem uxorem gentilem, in potestatem eius erit post baptismum habere eam an non habere.
XXVII.19a› Simili modo si unus eorum baptizatus erit, alter gentil‹i›s, B31b› Simili modo si unus eorum baptizatus est, alter gentilis, C85a› Simili modo si unus eorum baptizatus erit, alter gentilis, G76› Similitudo si unus eorum baptizatus est et alter gentiles.
XXVII.19b› s‹icut› apostol‹u›s dixit: Infidel‹i›s autem si ‹discedit›, discedat. B31c› sicut apostolus dicit: Infidelis si discedat, reliqua. C85b› sicut apostolus agit: Infidelis si discedit, discedat. G77a› Similitudo, sicut dictum est: Infideles si discedit discedat,
XXVII.19cErgo cuius uxor est infidelis et gentilis et non potest conuerti, dimittatur. C100› Si cuius uxor infidelis est et gentilis et non potest eam conuertere, demittat eam. D70› Cuius uxor est infidelis et gentilis et non potest eam conuertere, demitat eam. G77b› si cuius uxor infidelis est gentiles et non pote est eam conuertere dimittit eam.
XXVII.20› Si mulier discesserit a uiro suo dispiciens eum, nolens reuertere et reconciliar‹i› uiro, post V annos cum consensu episcopi aliam accipere licebit uxorem. B80c› Similiter si discesserit a uiro suo dispiciens eum, nolens reuertere et reconciliari uiro suo, post quinque annos cum consensu episcopi aliam accipere licebit. C95› Si mulier discederit a uiro suo dispitiens eum, nolens reuertere et reconciliare, et post V annos cum consensu aepiscipi aliam licebit accipere. D103f› Si disceserit mulier et non uoluit reuertere ‹...› ‹D103i› ‹...› æpiscopi alteram accipiat. ‹D159› Laicus a quo recessit mulier cum consensu aepiscopi post II annos aliam accipiat. G70› Si mulier discesserit a uiro suo dispi‹ci›ens eum et nolens ad eum reuertere et reconciliare cum illo uiro suo, post V annos cunsensu episcopi alia accipere licebit.
XXVII.21› Si in captiuitatem per uim ducta redemi non potest, post annum potest alteram accipere. B80d› Si in captiuitatem per uim ducta est si redemi non potest, post annum potest alteram suscipere mulierem. C96› Si in captiuitatem per uim ducta, et si redemi non potest, post annum alteram accipiet. D103j› Si per fuerit captiuitate, post annum (si prima est, redimere non poterit) accipiat alteram. ‹D160› Si in captiuitatem per uim ducta est, post annum aliam accipere potest.
XXVII.22› Item si in captiuitatem ducta fuerit, uir eius V annos expectet. Similiter autem et mulier si uiro talia contigerint. D103g› Iterum quicumque ‹...› expectat ‹...›
? ? ? D103h› ‹...› si nondum ‹...› ?
XXVII.23› Si igitur uir alteram duxerit uxorem, priorem de captiuitate reuersam accipiat; posteriorem demittat. Similiter autem illa s‹icut› superius diximus, si uiro talia contigerint, faciat. D103k› ‹...› similiter illa faciet si uero tinguerit.
D103l› Mulier uir eius habet potestatem ut‹rum› uult nubere cum eo an dimitere.
XXVII.24› Si cuius uxorem hostis abstulerit et ipse eam iterum adipisci non potest, licet aliam accipere. Melius est sic facere quam fornicationes. B35a› Cuius uxorem hostis abstulerit et non potest repetere ‹e›am, licet ei aliam accipere. Melius est quam fornicare. C86› Cuis uxorem ostes abstulerit et non potest repetere eam, licet ei aliam accipere. Melior est quam fornicare. D36a› Cuius uxorem hostis abstolerit et non potest repetere eam, liquet ei aliam accipere. Melius est quam fornicari. G72a› Si cuius uxor ostis abstulerit et non pote est redimere eam, licet ei aliam accipere. Melius est quam fornicari.
XXVII.25a› Si iterum post haec uxor illa uenerit ad eum, non debet recipi ab eo si aliam habet; sed illa tollat alium uirum sibi si unum ante habuerat. B35b› Si postea redierit uxor, non debet recipere eam si aliam habet; sed ipsa accipiet alium uirum si unum ante habuit. C87a› Si uero postea reddetur uxor, non debet recipere eam si aliam abet; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum ante habuit. D36b› Si postea reddeat uxor, non debet recipere eam si aliam habet; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum ante habuit. G72b› Si postea rediit uxorem, non debit recipere eam si aliam; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum habuit. D103e› ‹...› ad eum ‹...›
XXVII.25b› Eadem sententia stat de seruis transmarinis. B36a› Similiter servi transmarini. C87b› Eadem sententia stat de seruis transmarinis. G72c› Sententiam stat de seruis transmarinis.
XXVII.26a› In tertia propinquitate carnis licet nubere secundum Grecos, B32a› In tertia propinquitate carnis secundum Grecos licet nubere, C82a› In tertia propinquitate carnis secundum Grecos licet nubere, D29a› In tersia prouincitate prouincia carnis secundum Grecos liquet nubere, ‹D158a› In generatione III secundum Grecos licet nubere. G78a› Secundum Gregos in quarta propinquitate carnis licet nubere,
XXVII.26b› s‹icut› in lege scriptum est; in V secundum Romanos, tamen in III‹I› non soluunt postquam factum fuerit. B32b› sicut in lege scriptum est; in quinta secundum Romanos, tamen non soluunt in tertia postquam fuerit factum. C82b› sicut in lege scriptum est; in quinta secundum Romanus, in tertia tamen non solunt coniugium postquam factum fuerit. D29b› sicut in lege scriptum est; in V secundum Rumanos, tamen in IIIIa non soluunt coniogium post factum fuerit. G78b› sicut in lege scriptum est; secundum Romanos in V, in IIII tamen non soluunt cumiugium postquam factum fuerit.
XXVII.26cErgo: in Va generatione coniungantur; IIII si inuenta fuerint, non separentur; III separentur. D121› In qui‹n›ta generatione coniungentur; IIII si inuenta fuerint coniuncta, non seperantur; IIIa separentur.
XXVII.27› In tertia propinquitate non licet uxorem alterius accipere post obitum eius. B32c› In tertia tamen propinquitate non licet uxorem alterius accipere post obitum eius. C83› In tertia tamen propinquitate non licet uxorem alterius accipere post obitum eius. D30› In IIIa prouincia non liquet uxorem alterius post obitum eius habere. G78c› In tertia tamen propinquitate non licet uxorem alterius accipere post obitum eius.
XXVII.28› Aequaliter coniungitur in matrimonio eis qui sibi consanguinei sunt, et uxoris suae consanguineis post mortem uxoris. B80b› Equaliter coniugiter uir in matrimonio eis qui sibi consanguinei sunt et uxoris suæ consanguineis post mortem uxoris. C94› ęqualiter coniungiter uir in matrimonio eius qui sibi consanguinei sunt et uxoris suae consanguineis post mortem uxoris. G74› Equanimiter iungiter uir i‹n› matrimonium eis qui sibi consanguinei sunt, et uxores sue consanguineis post morte uxoris.
XXVII.29a› Duo quoqu‹e› fratres duas sorores in coniugio possunt habere, B68a› Duo fratres duas sorores in coniugio habere possunt. C81a› Duos fratres possunt duas sorores habere in coniugio. D111› ‹Similiter duobus fratribus duas liquet sorores habere.› G71a› Duo fratres duas sorores in coniugio licet habere.
XXVII.29b› et pater filiusque matrem et filiam. B68b› Et pater et filius matrem et filiam similiter possunt habere. C81b› Et pater et filius matrem et filiam possunt habere. D110› Patri et filio matrem et filiam liquet in matrimonio habere. G71b› Et pater et filius et matrem et filiam similiter possunt habere.
XXVII.30› Maritus qui cum uxore sua dormierit lauet se antequam intrauerit ecclesiam. D115g› Maritus ‹...› suam dominerit liqueat ‹...› intret in æclesiam. G182› Maritus qui cum muliere sua dormierit lauat se antequam intret in ecclesiam.
XXVII.31› Maritus quoqu‹e› non debet uxorem suam nudam uidere. B108› Maritus non debet uxorem suam nudam uidere. C99› Maritus non debet uxorem suam nudam uidere. D68› Maritus non debet uxorem suam nudam uidere.
XXVII.32› Si quis nuptias habet uel matrimonia non licita, tamen licitum est escam quam habent manducare, quia propheta dixit: Domini est terra et plenitudo eius. G79› Si quis nuptias habet et matrimonium non licet, tamen licitum est escam quam habent manducare, quia propheta dicit: Domini est terra et plenitud‹o eiu›s.
XXVII.33› Si mulier et uir coniuncxerint se in matrimonio et postea dixerit mulier de uiro non posse nubere cum ea, si quis poterit probare quod uerum sit accipiat alium. D103d› ‹...› non uult cum illa nubere dimite accipere si illam non poterit ‹...›
D103e› ‹...› ad eum ‹...› XXVII.25a› Si iterum post haec uxor illa uenerit ad eum, non debet recipi ab eo si aliam habet; sed illa tollat alium uirum sibi si unum ante habuerat. ‹B35b› Si postea redierit uxor, non debet recipere eam si aliam habet; sed ipsa accipiet alium uirum si unum ante habuit. ‹C87a› Si uero postea reddetur uxor, non debet recipere eam si aliam abet; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum ante habuit. ‹D36b› Si postea reddeat uxor, non debet recipere eam si aliam habet; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum ante habuit. ‹G72b› Si postea rediit uxorem, non debit recipere eam si aliam; sed ipsa accipiat alterum uirum si unum habuit.
XXVII.34› Puellam disponsatam non licet parentibus dare alteri uiro nisi illa omnino resistat; tamen ad monasterium licet ire si uoluerit. B100› Disponsatam uiro puellam non licet parentibus alio uiro tradere nisi illo omnino resistat; monasterium tantum intrare licet. C112› Disponsatam puellam non licet parentibus dare alio uiro nisi illa omnino resistat; tamen ad monasterium licet ire si uoluer‹it›. D145› Disponsata puella non liquet parentibus tradere alicui nisi illa omnino resistat; tamen ad monosterium liquet. G86› Disponsatam puella non licet parentibus ducære alio uiro nisi illa omnino resistat; tamen ire ad monasterium licebit si uoluerit.
XXVII.35› Illa autem disponsata si non uult habitare cum illo uiro cui est disponsata, reddatur ei pecunia quam pro ipsa dedit et III pars addatur. Si autem noluerit, perdat pecuniam quam pro illa dedit. D118› Disponsata mulier uiro deinde non uult habitare cum ea, redat peconiam quod ipsi datur et tertiam partem substansiam addat.
XXVII.36› Puella autem XVII annorum sui corporis potestatem habet. B81› Puella XIIII annorum sui corporis potestatem habet. C110› Puella XIIII anno sui corporis potestatem habeat.
XXVII.37a› Puer usque ad XV annos sit in potestate patris sui. B86a› Puer usque ad quinta decimum annum sit in potestate patris sui. C111› Puer usque XVI annum in potestate sit patris sui. G186› Puer ante XV annorum sine uoluntate patri‹s› su‹i› non debit monasterium intrare; puella XVII.
XXVII.37b› Tunc ipsum potest monachum facere; B119› Puer XV annorum per seipsum potest seipsum monachum facere. D166a› Puer XV anno potest se monochum facere; G43a› Puer XV annorum per se ipsum pote est monachum facere;
XXVII.37c› puella uero XVI uel XVII annorum, quia ante in potestate parentum sunt. B120› Puella uero XVI uel XVII annorum, quia ante in potestate sunt. D166b› puella XVI uel XVII, quia in potestate parentum est. G43b› puella et XVI uel XVII, qui ante potestate parentum sit.
XXVII.37d› Post hanc aetatem patri filiam suam contra eius uoluntatem non licet in matrimonium dare. D119› Pater filiam suam usque ad quindecim annos potestatem habet in matrimonium dare, uoluerit; post XV annum sine uoluntate sua non liquet.
D120a› Qui manducat morticinum XL dies ieiunat. VII.6a› Qui manducat carnem inmundam aut morticin‹am› delacerata a besteis, XL dies peniteat. ‹C128› Qui manducat carnem inmundam aut a lupis seu uulpis occisam, XL dies peniteat. ‹G147› Qui manducat carnem inmundam aut a uulbe consumpta, XL dies peniteat.
XXVIII.1› Pater filium suum necessitate coactus potestatem habet tradere in seruitium VII annorum; deinde sine uoluntate filii licentiam tradendi non habet. D115h› Pater qui ‹...› in necessitate coactus ‹...› in seruitium sex ‹...› sine uoluntate fili licentiam tradent ‹...› G183› Pater filium suum in necessitate coactus potestatem habet VII annis tradere; deinde sine uoluntate filii licentiam tradendi non habebit.
XXVIII.2› Homo XIIII annorum seipsum potest seruum facere. G184› Homo post XIIII annum potest seipsum seruum facere.
XXVIII.3› Non licet homini a seruo tollere pecuniam quam ipse labore suo adquaesierit. B44› Non licet homini a seruo suo auferre peccuniam siue uoluntate eius quam ille labore suo adquisiuit. C179› Non licet homini a seruo suo abstulere pecuniam sine uoluntate quod ille de labore suo adquisierit. D165› Peconia serui per laborem nullo liquet auferre. G164› Non licet homini a seruo suo abstollere pecunia sine uoluntate quam ille de labore suo adquisiuit.
XXVIII.4› Si seruum et ancillam dominus amborum in matrimonium coniuncxerit, postea liberato seruo uel ancilla si non potest redemi qui in seruitio est, libero licet ingenuo coniungere. B80a› Si seruum et ancillam dominus amborum in matrimonio coniunxerit, postea liberato seruo uel ancilla si non potest redemi qui in seruitio est, ingenuus ingenuo coniugere. C92› Si seruum et ancillam dominus amborum in matrimonio coniuxerit, postea liberato seruo uel ancella si non potest redemi qui in seruitio est, ‹C93› liberato licet ingenuo coniungere. D35› Ingenuos cum ingenuo coiogi debet. ‹D103c› Si seruus si et ancella domini ‹...› seruum illud liberum ‹...› G73› Si seruum aut ancillam dominus amborum in matrimonium coniunxserit, postea liberato seruo uel ancilla si non pote est redimere qui in seruitio est, liberato licet ingenuo coniugere.
XXVIII.5› Si quis liber ancillam in matrimonio acciperit, non habet licentiam demittere eam si ante cum consensu amborum coniuncti sunt. G179› Si quis liber an‹ci›llam in matrimonium acciperit, non habet licentiam dimittere eam si ante consensu amborum coniuncti sunt.
XXVIII.6› Si prignantem mulierem quis liberam conparat, liber est ex ea generatus. D108› Si prignantem mulierem conparat aliquis, prius liberam liber est qui generatus est. G178a› Si prig‹n›antem mulierem prius liberam conparat aliquis, liber primus qui generatus est.
XXVIII.7› Qui ancillam prignantem liberat, quem generat sit seruitutis. D109› ‹Qui ancellam prignantem liberat, qui generatus est› seruus est. G178b› Seruus est.
XXIX.1› Ieiunia legitima trea sunt in anno per populum: XL ante pascha ubi decimas anni soluimus; et XL ante natale domini; et post pentecosten XL dies et noctes. B69› Ieiunia legitima sunt in ano tria sed populo: XL ante pascha ubi decimas soluimus; et XL ante natale domini; posticosten. C189› Ieiunia legitima III sunt in anno sed populo: XL dies ante pasca ubi decimas anni soluimus; et XL ante natale domini; et post pentecosten X. D155› Ieiunia legitima sunt III in XLmis; in primo decime reddende sunt. G61› Legitima ieiunia tre‹a› sunt constituta populo in anno: XL dies ante pascha ubi decimas anni soluimus; et post pentecosten XL; et ante natale domini XL.
XXIX.2› Qui pro homine mortuo ieiunat seipsum adiuuat. De mortuo autem dei solius est notitia. D113› Qui pro homine mortuo ieiunet seipsum adiuuet in dei solus notitia.
D114› Mulier perdens partium suum: si ante XL dies conceptionis, annum; si uero post, III annis. XIV.27a› Mulier quae concepit et occidit infantem suum in utero ante XL dies I annum peniteat; ‹XIV.27b› si uero post XL dies, ut homicida peniteat. ‹C143› Mulier que concepit filium in utero ante XL dies I annum peniteat. ‹C144› Si post quadraginta dies occidit quasi homicidia peniteat. ‹G105a› Mulier qui concepit et occidit filium suum in utero ante XL dies unum annum peniteat; ‹G105b› si post XL dies occidit, quasi homicida debit peniteri.
XXIX.3› De promissione sua laici non debent moram facere, quia mors non tardat. B96› Non tardandum uota soluere deo, quia mors non tardat. C212› De promissione laicorum moram non debent facere, quia mors non tardat. D63› Promisio cito inplenda est, quia mors non tardat.
XXIX.4› Seruo dei nullatenus liceat pugnare, multorum licet sit consilio seruorum dei. B101› Seruo dei nullatenus pugnare licet nisi multorum sit officio seruorum dei. C197› Seruo dei nullatenus licet pugnare nisi cum consilio seruorum dei multorum. D66› Clericus nullatenus pugnare nisi in multo ne ut consilio seruorum dei. G114› Seruo dei nullatenus liceat pugnare nisi multorum sit consilium seruorum dei.
XXIX.5› Infans pro infante potest dari ad monasterium deo, quamuis alium uo‹u›isse‹t›; tamen melius est uotum implere. B52a› Infans pro fante potest dari ad monasterium deo, quamuis alium uouisset; sed tamen melius uotum implere. C183› Infans pro infante potest dare deo ad monasterium, quamuis alium uouisset; tamen melior est uotum inplere. D43a› Infans pro infante potest dari ad monosterium deo, quamuis alium uouiset; et tamen melius est uotum implere. G163› Infans pro infante pote est dare ad monasterium deo quamuis alium uouisset tamen melius est uotum implere.
XXIX.6› Similiter pecora aequali praetio possunt motari si necesse sit. B52b› Similiter peccora cetera si necesse est. C184› Similiter pecora aequali praetio si necesse sit. D43b› Similiter pecora cetera, si necesse, est pro eo equali.
XXIX.7› Rex si alterius regis terram habet, potest dare pro anima sua. B53› Rex si alterius regis terram habet, potest dare pro anima sua. C185› Rex si alterius regis terra‹m› habet, potest dare pro anima sua. G153› Rex si alterius regis terram habet, potest dare pro animam suam.
XXIX.9› Inuentio in uia tollend‹a› est; si inuentus fuerit possessor, reddatur ei. B65› Inuentio in uia accipienda est; si inuenerit possessorem, reddat ei. C187› Inuentio in uia accipienda; si inuenerit possesores, reddat ei. D49› Inuentio in uia accipienda; si inuenit possesorem, reddet ei.
XXIX.10› Tributum ecclesiae sit s‹icut› consuetudo prouintiae, id est ne tantum pauperes in decimis aut in aliquibus rebus uim patientur. B76› Tributum ecclesiæ sicut consuetudo prouinciæ est, tantum ne pauperes in decimis uim patientur. C59› Tributum aeclęsie sit sicut consuetudo prouincię est, tantum ne pauperes in decimis uim patientur. D53› Tributum æclesiæ sit sicut consuetudo est prouincie; tamen ne pauperes in decimis uim patiantur. G158› Tributus ecclesie sit sicut consuetudo prouintie est, tantum ne pauperes in decimas aut in aliquibus rebus uim patitur.
XXIX.11› Decimas non est legitimum dare nisi pauperibus et peregrinis, siue laici suas ad ecclesi‹am›. G157› Decimas non legitime dare nisi pauperibus et peregrinis, siue laici ad ecclesiam.
XXIX.12› Pro reuerentia regenerationis in alb‹i›s pentecosten orandum est, ut in quinquagesima oratur. B85c› Stando orandum est pro reuerentia diei et regenerationis. C103› Stando orandum pro reuerentia solemnitatis et generationis. D161› Sta‹n›do orandum pro reuerentia diei.
XXIX.13› Oratio potest sub uelamine esse cum necessitas cogit. B48› Oratio potest sub uelamine esse cum necessitas cogit. C180› Oratio potest sub uelamine esse cum necessitas cogit.
XXIX.14› Infirmis licet omni hora cibum et potum sumere quando desiderant uel possunt, si oportune non possunt. B109› Infirmus liceat omni hora cibum et potum sumere quandocumque desiderant. C124› Infirmus omni hora licet cibum sumere quandocumque desiderat. D69› Infirmis liqueat omni hora quando desiderant. G148› Infirmis omni ora licitum est cibum et potum sumere quandocumque desiderant.