RAVENSBRÜCK KL
Aerial photo made by a pilot of Air Force in 23 March 1945. The red outline indicates area of theCamp

Frauenkonzentrationslager Ravensbrück położony 90 km na północny-zachód od Berlina, blisko małego miasteczka Fürstenberg, na brzegu jeziora Schwedt do którego wpada rzeka Hawela ,został zbudowany w listopadzie1939 roku.

Grit Philipp w swojej książce "Kalendarium der Ereignisse in Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück" podaje 15 maja, 1939 jako officjalną datę początku historii obozu. W tym dniu, nie mniej niż 310 kobiet, większość z nich wcześniej ewakuowanych z obozu koncentracyjnego dla kobiet w Lichtenburgu, przybyło do Rawensbrück. Pierwszy z zachowanych dokumentów obozu z datą 21-go maja,1939 roku (Gefangenenstärkemeldung des KZ Ravensbrück) podaje informację o 974 więźniarkach zarejestrowanych w obozie. Wśród nich 388 świadków Jehowy , 240 tak zwanych anty-społecznych, 119 tak zwanych kryminalnych zatrzymanych z powodów bezpieczeństwa, 114 więźniarek politycznych, 95 z powodu nie przestrzegania czystości rasowej, 16 deportowanych, 2 Schulunghäftlinge. Wśród tej liczby było 137 Żydówek .

Aufseherinen-SS-mank,i strażniczki obozu w Ravensbrück

Nikt nie spodziewał się w owym czasie, że ponad 132,000 kobiet reprezentujących prawie 40 narodów będzie więzionych w tym obozie w ciągu jego istnienia aż do całkowitej jego likwidacji w lipcu, 1945 roku.

23-go września 1939 roku, pierwsze 23 Polki reprezentantki polskiej mniejszości narodowej w Niemczech zostały uwięzione w Rawensbrück. Były to aktywistki kulturalnych i społecznych zrzeszeń polskich. Pierwsze 5 Polek z terenów Polski, z Pabianic, przywieziono do Ravensbriick 2-go listopada, 1939 roku. Masowe transporty polskich kobiet z terenów wcielonych do Trzeciej Rzeszy rozpoczęły się w kwietniu 1940 roku. Transport z Kielc, Częstochowy, Radomia, Tarnowa, Krakowa - i największe ze wszystkich, z Warszawy i Lublina, przybyły w sierpniu i wrześniu, 1941 roku. W kwietniu, 1942, było ogółem 7,500 więźniarek w Ravensbrück. Nowe transporty z Radomia, Czestochowy, Kielc, Warszawy oraz Lublina przybyły w kwietniu i maju, 1942 roku. Od sierpniu 1944, do upadku Powstania Warszawskiego , 12,000 kobiet ze zburzonej stolicy zostało przywiezionych do Ravensbrück. W tym samym czasie, transport więźniarek z ewakuowanego Oświęcimia również przybył do obozu. Trwało to we wrześniu i październiku 1944 roku.

Widok na obóz

Ocenia się, że w ciągu całego okresu istnienia od daty oficjalnego otwarcia do wyzwolenia przez Armię Czerwoną 30-go kwietnia, 1945 roku, około, 40,000 polskich kobiet było więzionych w Ravensbrück KL(Kiedrzynska,1965 p.76).

...inne ujęcie

23-go kwietnia, 1945 roku, Pani Urszula Wińska, więźniarka tego obozu, razem z innymi polskimi więźniarkami należącymi do działającej w podziemiu drużyny harcerskiej "Mury", przemyciła z biura obozowego, najważniejszy zbiór dokumentów dotyczących historii obozu; tzw. listę transportową 25,000-cy więźniarek, ich nazwiska, daty przybycia do obozu oraz powód uwięzienia. Pani Wińska rozdzieliła listę, złożoną z 70 zeszytów, pomiędzy polskie więźniarki, które dzięki Folke Bernadotte reprezentującemu Szwedzki Czerwony Krzyż, zostały wysłane do Szwecji. Ponadto, w oddzielnym zeszycie, Pani Wińska przekopiowała, z głównej listy, daty i liczby więźniarek z każdego transportu wysłanego do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. (Kiedrzynska,1965 p.13).

Na podstawie tego dokumentu można dość dokładnie przedstawić strukturę społeczności kobiet uwięzionych w obozie:

Narodowość Procent
Polki 24.9
Niemki 19.9
Żydówki 15.1
Rosjanki 15.0
Francuski 7.3
Cyganki 5.4
Ukrainki 4.1
Belgijki 2.9
Czeszki 1.9
Jugosłowianki 1.3
Holenderki 0.4
Włoszki 0.35
Hiszpanki 0.05
Angielki 0.05
Norweżki 0.04
Inne 1.28
Wiek Procent
poniżej 15-tu lat 1.01
15-20 20.24
20-25 20,48
25-30 14,30
30-35 11,02
35-40 10,62
40-45 7,70
45-50 6,27
50-55 4,10
55-60 2,66
powyżej 60-ciu lat 1,60
Rodzaj więźniarek w gestapowskim nazewnictwie Procent
polityczne 83,54
anty-społeczne 12,35
kryminalne 2,02
świadkowie Jehowy 1,11
nie przestrzegające czystości rasowej 0,78
inne 0,20

Inne powody uwięzienia to : Ausweisungshaft,Behilfe zur Rassenschande und sog. Kuppelei, Sekte Neusalem, mit Populorum befreundet, Lesbish, Negermischling, Arierin Rassenschande, Adventistin, Emigrantin. W stosunku do Polek stosowano określenia takie jak: Fanatishe Polin, mit Juden sympathisier, Mitglied des polnischen Bundes.

Społeczność polskich więźniarek posiadała cztery wyróżniające cechy: największą liczbę uwięzionych w tym obozie, masowe egzekucje, medyczne eksperymenty i najbardziej zaawansowany system podziemnej edukacji zorganizowanej przez więźniarki.

Koniec działalności obozu pod władzą Nazistów w ciągu 27go i 28-go kwietnia, 1945 roku, miał swój własny tragiczny łańcuch wypadków.